Đã đến lúc cần một cách tiếp cận mới trong việc quản lý thị trường vàng. Thay vì chỉ tập trung vào kiểm soát, minh bạch hóa hoặc bình ổn thị trường, cần xây dựng niềm tin vào các lớp tài sản hợp pháp. Vàng không phải là vấn đề cần quản lý, mà là một tài sản cần được củng cố niềm tin.
Thực trạng thị trường vàng hiện nay cho thấy, khi người dân thiếu sự lựa chọn trong hệ thống tài sản chính thức, mọi nỗ lực cải cách thị trường vàng chỉ tập trung vào việc “chữa triệu chứng, không chữa gốc bệnh”. Câu hỏi chiến lược quốc gia cần được đặt ra là: “Làm sao tạo ra nhiều lớp tài sản đủ niềm tin để người dân không phải chọn vàng như lựa chọn duy nhất?”
Chênh lệch cao giữa giá vàng trong nước và thế giới hiện nay gây ra nhiều bức xúc, nhưng thực chất không phải là nguyên nhân, mà chỉ là triệu chứng phản ánh niềm tin yếu vào các tài sản khác như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, hoặc hệ thống ngân hàng và kinh tế vĩ mô toàn cầu.
Thị trường tài sản ở Việt Nam hiện còn quá mỏng và phân cực, đặc biệt là thiếu các lớp tài sản trung gian như chứng chỉ vàng, vàng số, hoặc kênh tiết kiệm lãi suất chống lạm phát. Sự tồn tại của vàng trên thị trường chỉ lặng lẽ phản ánh sự thiếu vắng các lựa chọn khác.
Để giải quyết vấn đề này, cần tạo ra cơ chế biến vàng thành một loại tài sản có thể giúp ổn định tâm lý khi đồng Việt Nam (VND) bị nghi ngờ, mà không cần tiêu tốn ngoại tệ. Một cơ chế “cục pin tỷ giá” có thể giúp ổn định tỷ giá và giảm áp lực lên thị trường vàng.
Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ chế bảo vệ “pin tỷ giá” thông qua các công cụ giúp người dân có thể chuyển đổi từ vàng sang VND và ngược lại thông qua các định chế tài chính được kiểm soát.
Trong kỷ nguyên tài sản số hiện nay, việc token hóa vàng – biến vàng vật lý thành tài sản kỹ thuật số có thể giao dịch – đang nổi lên như một xu hướng toàn cầu. Cần nghiên cứu và triển khai các giải pháp này để tạo ra thị trường tài sản có niềm tin cao hơn.
Kết luận, thông qua khung tư duy và các đề xuất trên, có thể thấy rằng chênh lệch giá vàng không nằm trong bản chất của vàng, mà nằm trong khoảng trống giữa các tài sản, giữa chính sách và niềm tin. Các cải cách thị trường cần hướng đến việc không chỉ kiểm soát giá mà còn phải cải cách cấu trúc thị trường vàng để tạo ra các lớp tài sản hợp pháp, đa dạng và đáng tin cậy hơn.
