Ngành vận tải hàng hóa của Việt Nam đang đối mặt với những thách thức không nhỏ khi chi phí logistics tăng cao trong bối cảnh đàm phán thương mại giữa Mỹ và các nước trên thế giới đang diễn ra. Hiệp định tạm hoãn thuế quan của Mỹ đã mở ra cơ hội kinh doanh mới, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức về việc thích ứng với những thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ngành logistics tại Việt Nam hiện có trị giá khoảng 42 tỷ USD và đang tăng trưởng ở mức 14-16% mỗi năm. Tuy nhiên, việc áp thuế quan đã dẫn đến giảm khối lượng hàng hóa, từ đó làm tăng chi phí logistics. Cụ thể, cước vận chuyển container đến bờ Tây Hoa Kỳ đã tăng từ 1.850 USD lên 2.950 USD, còn đến bờ Đông tăng từ 2.000 USD lên gần 5.000 USD/container. Ngoài ra, phí lưu kho tại cảng Los Angeles có thể lên tới 500 USD/ngày/container.
Các doanh nghiệp Việt Nam đã có những bước chuẩn bị nhất định để đối mặt với những thách thức này. Tuy nhiên, thách thức lớn mà họ đang gặp phải là sắp xếp nguồn lực và ra quyết định hiệu quả. Phần lớn doanh nghiệp vẫn vận hành dựa trên cảm tính và ý chí lãnh đạo, thay vì dựa trên phân tích dữ liệu. Tình trạng chuyển đổi số chậm cũng cản trở khả năng thích ứng của khối doanh nghiệp lớn và vừa.
Ông Trần Chí Dũng, Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistic Việt Nam (VLA), nhận định rằng thời gian 90 ngày hoãn áp thuế của Mỹ là chưa đủ để doanh nghiệp trong nước kịp thích ứng với các thay đổi trong chuỗi cung ứng. Ông cho rằng việc điều chỉnh nguồn cung, quy trình sản xuất hay kênh phân phối không thể diễn ra trong vài tháng mà cần tới vài năm.
Ông Nguyễn Ngọc Thạch, CEO của Smart-Link Logistics, cho rằng trong ngắn hạn, việc Mỹ thay đổi mức áp thuế nhập khẩu với nhiều mặt hàng có thể gây ảnh hưởng nhẹ đến số lượng đơn hàng xuất khẩu. Tuy nhiên, về dài hạn, các mặt hàng thiết yếu và có lợi thế cạnh tranh của Việt Nam sẽ ít bị ảnh hưởng, thậm chí có cơ hội tăng trưởng tốt hơn.
Để ứng phó với những biến động khó lường, các doanh nghiệp logistics đã và đang linh hoạt điều chỉnh lịch trình và đầu tư mạnh vào hạ tầng. Họ đã chủ động xây dựng kịch bản ứng phó, đồng thời tận dụng mạng lưới 17 FTA mà Việt Nam đã ký kết để mở rộng thị trường.
Dự báo về tác động từ mức thuế mới đối với một số ngành hàng xuất khẩu sang Mỹ, các doanh nghiệp cho rằng sẽ khiến đơn hàng giảm từ 10-15% trong 1-3 tháng đầu. Tuy nhiên, đây chỉ là sự điều chỉnh ngắn hạn, bởi các đối thủ cạnh tranh có thể mở ra cơ hội dài hạn cho hàng hóa Việt Nam.
Để nâng cao lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp logistics cần chuyển vai trò từ “hỗ trợ phía sau” sang “mở đường” cho hàng hóa ra thị trường. Đồng thời, doanh nghiệp logistics phải đóng vai trò như “người quản lý chuỗi cung ứng”, hỗ trợ khách hàng tái cấu trúc chuỗi cung ứng một cách linh hoạt và hiệu quả hơn trong bối cảnh nhiều biến động toàn cầu.
Như vậy, trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp logistics tại Việt Nam cần phải nhanh chóng thích nghi với những thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời tận dụng các cơ hội mới để nâng cao lợi thế cạnh tranh và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Ngành logistics Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ và có tiềm năng trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, các doanh nghiệp logistics cần phải không ngừng nỗ lực và sáng tạo để có thể cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường quốc tế.
