Sông Hồng – dòng sông huyền bí chảy qua thủ đô Hà Nội, mang trong mình tiềm năng to lớn để phát triển du lịch. Tuyến du lịch sông Hồng được xem là một trong những tuyến trọng điểm của du lịch Thủ đô, với gần 30 di tích lịch sử, văn hóa nổi bật dọc theo dòng sông từ Ba Vì đến Phú Xuyên. Những di tích này bao gồm đền thờ Tản Viên Sơn Thánh, đền Hát Môn, đền Dầm, đền Đại Lộ, Chùa Mẫu, đình Chèm, đền Ghềnh, đền Rừng…, mỗi di tích đều mang một giá trị lịch sử và văn hóa riêng.
Không chỉ có giá trị về di sản, dọc bờ sông Hồng còn xuất hiện nhiều làng nghề truyền thống như làng giấy Yên Thái, làng đào Nhật Tân, làng gốm Bát Tràng, làng nghề mây tre đan… Những làng nghề này không chỉ thể hiện sự tài hoa của người Việt mà còn là cơ hội để du khách trải nghiệm và tìm hiểu về văn hóa của người dân ven sông.
Nhằm khai thác tuyến du lịch sông Hồng, nhiều công ty lữ hành đã triển khai các tour du lịch như “Những nhịp cầu hạnh phúc”, “Ấn tượng sông Hồng” và các chương trình “Trên dòng sông Phật pháp”. Tuy nhiên, việc khai thác tuyến du lịch này vẫn còn nhiều khó khăn do hạ tầng và bến bãi chưa đáp ứng được yêu cầu. Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết, tuyến du lịch sông Hồng là tuyến trọng điểm của Hà Nội và các địa phương đã đầu tư cải tạo, tăng trải nghiệm bằng sản phẩm ẩm thực độc đáo của địa phương. Tuy nhiên, việc khai thác tuyến du lịch này vẫn còn nhiều khó khăn do hạ tầng và bến bãi chưa đáp ứng được yêu cầu.
PGS.TS Phạm Hồng Long, Trưởng khoa Du lịch học, cho rằng sự chồng chéo trong các chính sách, quy định về cấp phép, quản lý bến tàu thủy nội địa và phương tiện đường thủy khiến nhiều nhà đầu tư không dám vận hành, khai thác sản phẩm du lịch đường sông tại Hà Nội. Hiện nay, các đơn vị lữ hành vẫn chưa khai thác hết dư địa của du lịch sông Hồng do nhiều nguyên nhân, trong đó quan trọng nhất là hạ tầng và bến bãi. Để phát triển du lịch sông Hồng, cần có sự liên kết giữa các doanh nghiệp lữ hành, nhà đầu tư và các địa phương trong việc xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng phục vụ tuyến du lịch đường thủy trên sông Hồng.
Tại phường Thượng Cát, sở hữu nhiều tài nguyên di sản như tuyến đình Nhật Tảo-đình Đông Ngạc – đình Chèm – làng cổ Đông Ngạc, làng nghề giò chả Thượng Cát…, đây là nguồn tài nguyên to lớn để phát triển công nghiệp văn hóa. Bà Lê Thị Thu Hương, Chủ tịch UBND phường Thượng Cát, khẳng định sẽ khai thác tiềm năng du lịch văn hóa gắn với dòng sông, kết nối với các điểm du lịch khác trên địa bàn thành phố.
Xã Bát Tràng, nằm ven sông Hồng, từ lâu là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất trên hành trình du lịch “Ấn tượng sông Hồng”. Nơi đây được biết đến là vùng địa linh với hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể có giá trị. Ông Phạm Huy Khôi, Trưởng ban Kinh tế Ngân sách Hội đồng Nhân dân xã Bát Tràng, cho biết xã đang xúc tiến chuyển đổi mô hình BTST sang Khu Phát triển thương mại và văn hóa theo Nghị quyết mà HĐND TP vừa thông qua.
Sở Du lịch Hà Nội đang trình Dự thảo Kế hoạch Phát triển sản phẩm du lịch đường sông dọc hai bờ sông Hồng thành phố Hà Nội năm 2025 và những năm tiếp theo. Dự kiến, kế hoạch sẽ được triển khai từ năm 2025, với mục tiêu phát triển tuyến du lịch đường sông trở thành một sản phẩm du lịch đặc trưng của Thủ đô Hà Nội. Bằng việc triển khai các kế hoạch và dự án này, hy vọng rằng tiềm năng của dòng sông Hồng sẽ được đánh thức, mang lại một làn gió mới cho du lịch Hà Nội.
Triển vọng của du lịch sông Hồng không chỉ dừng lại ở việc phát triển cơ sở hạ tầng mà còn ở việc giữ gìn, phát huy giá trị của các di sản văn hóa, lịch sử. Thông qua các hoạt động du lịch, người dân sẽ có cơ hội được trải nghiệm và tiếp cận gần hơn với những giá trị truyền thống, góp phần giáo dục và quảng bá về lịch sử, văn hóa của dân tộc đến với du khách quốc tế.
