Trong quý 2 vừa qua, các doanh nghiệp thuộc nhóm phi tài chính đã ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận sau thuế ấn tượng, với mức tăng thêm lên đến 27.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, một phần đáng kể trong số này, khoảng hơn 10.000 tỷ đồng, được đánh giá là “tăng trưởng trên giấy”, không phản ánh hoạt động kinh doanh thực tế và không tạo ra dòng tiền bền vững. Điều này đặt ra câu hỏi về tính chất thực sự của tăng trưởng lợi nhuận trong bối cảnh thị trường hiện nay.
Nhiều ví dụ điển hình đã chỉ ra sự xuất hiện của “tăng trưởng ảo” trong báo cáo lợi nhuận của các doanh nghiệp. Novaland (NVL) là một trường hợp đáng chú ý khi doanh nghiệp này ghi nhận lỗ 190 tỷ đồng trong quý 2 năm nay. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm ngoái khi NVL lỗ tới 6.726 tỷ đồng, việc lỗ giảm đã được tính là tăng trưởng. Thực tế, NVL đã từng “vẽ” ra khoản lãi gần 950 tỷ đồng vào cùng thời điểm năm ngoái, nhưng sau đó bị điều chỉnh thành lỗ sau khi kiểm toán. Điều này cho thấy sự không nhất quán trong báo cáo tài chính và đặt ra nghi vấn về tính minh bạch.
Một ví dụ khác là HHS, doanh nghiệp này báo lãi kỷ lục 3.500 tỷ đồng và đóng góp 13% vào tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường. Tuy nhiên, khoản lãi này chủ yếu là do thay đổi số liệu trên sổ sách và không có dòng tiền thực tế chảy vào doanh nghiệp. Điều này làm dấy lên mối quan ngại về việc các doanh nghiệp có đang sử dụng các thủ đoạn kế toán để “thơm lừng” báo cáo lợi nhuận.
Ngoài ra, Vingroup (VIC) đã báo lãi 2.200 tỷ đồng trong quý 2/2025, nhưng lợi nhuận dành cho cổ đông công ty mẹ lại là âm 580 tỷ đồng. Điều này cho thấy có khoảng 2.700 tỷ đồng lợi nhuận không được phân chia cho cổ đông. Sự chênh lệch này đặt ra câu hỏi về cách các doanh nghiệp phân bổ lợi nhuận và liệu có bất kỳ sự thiếu minh bạch nào trong việc quản lý tài chính.
Tương tự, Vinagame (VNZ) chuyển từ lỗ 554 tỷ đồng năm ngoái sang lãi 15 tỷ đồng năm nay, dù con số lãi này chỉ nhỏ so với tổng lỗ trong 2 năm qua. Tuy nhiên, nhờ hiệu ứng so sánh với kỳ trước, doanh nghiệp này vẫn được tính là có tăng trưởng. Đây là một minh chứng cho thấy tăng trưởng lợi nhuận không phải lúc nào cũng phản ánh thực trạng sức khỏe tài chính của doanh nghiệp.
Việc phân tích kết quả kinh doanh của toàn ngành là cần thiết, nhưng chỉ thực sự có ý nghĩa khi nhìn thẳng vào bản chất. Trong thị trường hiện nay, các ảo ảnh về tăng trưởng lợi nhuận được tạo ra để đánh lừa người xem, đặc biệt tại đỉnh FOMO (Hội chứng sợ bỏ lỡ – Fear of Missing Out). Do đó, việc kiểm toán và giám sát tài chính chặt chẽ hơn là cần thiết để đảm bảo tính minh bạch và trung thực trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp.
