Du lịch mạo hiểm đang trở thành một trong những hình thức du lịch được ưa chuộng trên toàn thế giới, với tốc độ phát triển nhanh chóng và mang lại lợi nhuận lớn. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc phát triển loại hình du lịch này đang diễn ra một cách nóng vội và đã xảy ra nhiều tai nạn đáng tiếc.

Cục Du lịch quốc gia Việt Nam cho biết, nước ta có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch mạo hiểm nhờ địa hình đa dạng gồm núi, biển, rừng và hệ thống sông suối phong phú. Các loại hình du lịch mạo hiểm đang được khai thác nhiều tại Việt Nam bao gồm trekking, leo núi, dù lượn, khám phá hang động, lặn biển…

Tuy nhiên, gần đây, một số vụ tai nạn liên quan đến du lịch mạo hiểm đã xảy ra, gây lo ngại về vấn đề quản lý, vận hành, cứu hộ, cứu nạn khi du khách gặp rủi ro, sự cố. Điển hình như vụ một du khách tại TP. Hồ Chí Minh bị rơi xuống rừng rậm rạp và tử vong khi tham gia trải nghiệm bay dù lượn tại bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng. Trước đó, nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng khác đã xảy ra như du khách nước ngoài tử nạn khi khám phá thác Datanla tại Lâm Đồng năm 2016, du khách Ba Lan và hướng dẫn viên người Việt thiệt mạng vì tham gia trò chơi mạo hiểm tại thác Hang Cọp, Đà Lạt năm 2017…

Các chuyên gia cho rằng, để đảm bảo an toàn cho du khách, cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc. Ngoài ra, chính quyền địa phương cần tổ chức khảo sát, đánh giá, quy hoạch lại những điểm du lịch mạo hiểm, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về quản lý, tổ chức kinh doanh dịch vụ trong du lịch mạo hiểm.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội, cho rằng các đơn vị được cấp phép kinh doanh, tổ chức du lịch mạo hiểm cần phải có năng lực tổ chức, đào tạo đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên các kỹ năng đặc thù về xử lý tình huống, cứu hộ…

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam, cũng cho rằng, mặc dù du lịch mạo hiểm được ưa chuộng trên thế giới và có tốc độ phát triển rất nhanh, mang lại lợi nhuận rất lớn, nhưng việc phát triển loại hình này tại các địa phương ở Việt Nam còn nóng vội và đã xảy ra những tai nạn đáng tiếc. Ông đề xuất cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc.

Liên quan đến hoạt động du lịch mạo hiểm, tại cuộc họp báo thường kỳ quý II/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ông Phạm Văn Thủy, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, đã yêu cầu các địa phương, đơn vị siết chặt quy trình quản lý; thường xuyên có cảnh báo thiên tai, thời tiết; nâng cao kỹ năng cứu hộ bảo đảm an toàn cho du khách.

Một người phụ nữ 55 tuổi đến từ Canada đã có một trải nghiệm du lịch không thể nào quên khi bị cá mập tấn công trong chuyến nghỉ dưỡng tại quần đảo Turks và Caicos, Vương quốc Anh. Sự việc đáng tiếc này đã xảy ra vào ngày 12/2 tại khu vực Blue Hills của quần đảo, nơi mà du khách thường lui tới để tận hưởng vẻ đẹp tự nhiên và các hoạt động dưới nước.

Theo các báo cáo, người phụ nữ đang đi dạo ở vùng nước nông thì phát hiện ra một con cá mập dài 1,8m. Thay vì giữ khoảng cách an toàn với con vật khổng lồ này, bà đã quyết định theo dõi và chụp ảnh nó. Tuy nhiên, con cá mập đã bất ngờ tấn công bà, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng: hai bàn tay của nạn nhân bị cắn đứt.

Ngay sau đó, người phụ nữ đã được đưa đến bệnh viện địa phương để nhận được sự giúp đỡ khẩn cấp. Do tình trạng thương tích nghiêm trọng, bà sau đó được chuyển đến một trung tâm y tế khác bằng máy bay để tiếp tục điều trị. Các báo cáo y tế cho biết một bên tay của bà bị cụt đến cổ tay, trong khi bên còn lại bị đứt ngang cẳng tay.

Vụ việc này, mặc dù hiếm gặp, đã làm dấy lên mối quan ngại về vấn đề an toàn khi tương tác với động vật hoang dã, đặc biệt là các loài có thể gây hại như cá mập. Quần đảo Turks và Caicos thường là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích biển và các hoạt động dưới nước, nhưng với chỉ 4 vụ cá mập tấn công không gây tử vong kể từ năm 2021, vụ việc này là một lời cảnh báo quan trọng.

Ngoài ra, vụ việc cũng làm nổi bật lên vấn đề văn hóa trên mạng xã hội và áp lực mà mọi người phải đối mặt trong việc duy trì hình ảnh và sự quan tâm trên các nền tảng trực tuyến. Nhà tâm lý học xã hội Jonathan Haidt đã chỉ ra rằng áp lực từ những lượt thích, bình luận và sự so sánh không hồi kết trên mạng xã hội có thể dẫn đến một vòng xoáy độc hại. Trong đó, lòng tự trọng của một người bị gắn chặt với những con số ảo thay vì giá trị thực tế của bản thân.

Trong trường hợp của người phụ nữ Canada, hành động liều lĩnh của bà có thể xuất phát từ mong muốn có được những bức ảnh độc đáo để chia sẻ trên mạng xã hội. Điều này đặt ra câu hỏi về mức độ mà con người sẵn sàng mạo hiểm để có được sự công nhận và quan tâm từ cộng đồng trực tuyến. Thông qua vụ việc này, chúng ta được nhắc nhở về tầm quan trọng của việc ưu tiên sự an toàn và cân bằng trong việc sử dụng mạng xã hội.

Thông tin thêm về vụ việc và các vấn đề liên quan có thể được tìm thấy tại: CBC.

Thông tin thêm về văn hóa mạng xã hội và tác động tâm lý có thể được tìm thấy tại: APA.

Vụ lật tàu du lịch tại vịnh Hạ Long đã gây ra một hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ về vấn đề an toàn trong ngành du lịch. Chiều ngày 23.7, các chuyên gia tâm lý học và du lịch của Đại học RMIT Việt Nam đã lên tiếng về vấn đề này, nhấn mạnh rằng sự cố vừa xảy ra là một lời cảnh tỉnh cấp thiết cho ngành du lịch về việc nâng cao an toàn nhằm khôi phục niềm tin cho du khách và công chúng.

Theo Tiến sĩ Joe Othman, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, những sự cố như vậy thường gây ra một loạt cảm xúc phức tạp như sợ hãi, lo lắng, buồn bã… không chỉ với du khách mà cả với chủ tàu. Lượng khách du lịch cũng được dự báo sẽ sụt giảm phần nào đó, kéo theo đó là thu nhập của người dân địa phương cũng bị ảnh hưởng.

Tiến sĩ Othman cho rằng, Hạ Long là một địa phương không đông dân, nơi mọi người thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Vì thế, các đơn vị kinh doanh du lịch có thể cảm nhận được nỗi đau tập thể và trách nhiệm cộng đồng.

Thạc sĩ Lê Huy Hoàng, bộ môn Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam nhận định, các nghiên cứu về thảm họa hàng hải cho thấy cộng đồng địa phương có thể bị ảnh hưởng khi điểm đến du lịch bỗng trở thành nơi “tưởng niệm”.

Tiến sĩ Katrina Phillips – giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam phân tích, khi được chứng kiến hoặc nghe kể về một thảm họa như vụ việc ở vịnh Hạ Long, rủi ro vốn trừu tượng bỗng trở nên rất thật, điều đó làm tăng đáng kể mức độ cảnh giác và sợ hãi của du khách. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định du lịch trong tương lai, đặc biệt với các gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già, những người có xu hướng hủy hoặc hoãn chuyến đi sau các sự cố như vậy.

Tiến sĩ Justin Matthew Pang – Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn Đại học RMIT Việt Nam chia sẻ, đối với du khách nước ngoài, họ không quen thuộc với đặc điểm thời tiết nên có thể đánh giá thấp rủi ro và vẫn mạo hiểm tham quan, khám phá vịnh Hạ Long. Theo đó, tiến sĩ Pang nhấn mạnh rằng trách nhiệm chính thuộc về các chủ tàu và cơ quan chức năng, không phải khách du lịch.

Tuy nhiên, du khách cũng nên chủ động kiểm tra dự báo thời tiết, đảm bảo rằng chủ tàu tuân thủ quy định an toàn và xác nhận các quy trình bảo hiểm, cứu hộ… Để khôi phục lòng tin của công chúng và du khách, tiến sĩ Pang kêu gọi các chủ tàu phải quản lý nghiêm ngặt số lượng người trên tàu, đảm bảo đủ áo phao…. Đồng thời đề xuất cơ quan chức năng nên ban hành lệnh cấm toàn diện các hoạt động tàu thuyền khi thời tiết xấu, nhằm bảo vệ cả người dân địa phương lẫn du khách.

Bên cạnh việc tăng cường kiểm tra an toàn, đánh giá các chủ tàu thường xuyên và xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm từ cơ quan chức năng. Các chiến dịch truyền thông giáo dục cộng đồng và thông tin dự báo thời tiết rõ ràng sẽ đóng vai trò then chốt.

Tiến sĩ Pang cũng dẫn chứng thảm kịch chìm phà MV Sewol tại Hàn Quốc năm 2014 đã cướp đi 304 sinh mạng . Lúc đó, Hàn Quốc đã phản ứng bằng cách gây áp lực với các hiệp hội hàng hải, thành lập các tổ chức an toàn từ cơ sở và xây dựng văn hóa trách nhiệm.

Tiến sĩ Pang nhấn mạnh, Việt Nam có thể học tập cách làm của Hàn Quốc, chính quyền cần tăng cường xây dựng ý thức trách nhiệm chăm sóc hành khách đối với chủ tàu để lấy lại niềm tin từ người dân địa phương và khách du lịch, hướng đến tư duy vận hành an toàn và lấy khách hàng làm trọng tâm.

Theo thời gian, những hành vi nguy hiểm sẽ bị loại bỏ, từ đó hình thành một ngành du lịch an toàn, bền vững, được vận hành theo những chuẩn mực tốt nhất và có trách nhiệm.