Bộ phim ‘Trường Hè 2001’ hay ‘Letní škola, 2001’ trong tiếng Séc, đã chính thức ra mắt tại Liên hoan phim quốc tế Karlovy Vary vào ngày 8/7 vừa qua. Đây là phim đầu tiên của dòng ‘viet-film’ trong lịch sử điện ảnh Séc. Tác phẩm này không chỉ mang tính tự truyện sâu sắc mà còn là tiếng nói mạnh mẽ và chân thực của thế hệ người Việt lớn lên tại Séc, một cộng đồng từng bị lặng tiếng trong đời sống điện ảnh chính thống.

‘Trường Hè 2001’ lấy bối cảnh mùa Hè năm 2001 tại một chợ sầm uất ở Cheb, xoay quanh câu chuyện của Kiên, một thiếu niên 17 tuổi với mái tóc đỏ nổi bật sau khi trở về từ Việt Nam sau 10 năm xa nhà. Bộ phim sử dụng cấu trúc kể chuyện đa góc nhìn kiểu Rashomon, theo chân ba nhân vật: Người cha Zung, đứa trẻ Tài và thiếu niên Kiên. Mỗi góc nhìn mang màu sắc và nhịp điệu riêng từ mafia đến hài hước tuổi teen và nội tâm giằng xé từ sự pha trộn văn hóa. Qua hoạt động như ủi Pokémon lên áo phông, học tiếng Séc và hẹn hò tuổi teen bên hồ, những bí mật dần lộ diện và ảnh hưởng đến cả cộng đồng đang sống quanh khu chợ.

Là người Việt sinh ra và lớn lên tại Séc, đạo diễn Dužan Duong không chỉ là người kể chuyện, anh là một phần của chính câu chuyện đó. Tác phẩm mang đậm yếu tố tự truyện, phản ánh trải nghiệm của một đứa trẻ trong gia đình nhập cư, nơi cha mẹ vắng mặt vì mưu sinh, nơi ngôn ngữ mẹ đẻ dần phai mờ, và nơi bản sắc cá nhân luôn ở trạng thái lưng chừng.

‘Trường Hè 2001’ không chỉ là một bộ phim, đó còn là một cánh cửa. Nó mở ra không gian cho những câu chuyện từng bị xem là ‘ngoại biên,’ cho những con người từng bị gọi là ‘di dân’ và cho những cảm xúc mà trước nay ít ai dám kể bằng điện ảnh. Bộ phim là ký ức tập thể của hàng chục ngàn gia đình người Việt từng và đang sống tại châu Âu.

Với sự tiếp nhận của khán giả, ‘Trường Hè 2001’ là cơ hội để thông điệp nhân văn của bộ phim được lan tỏa rộng hơn. Và điều mà bộ phim muốn hướng tới không gì khác đó chính là giá trị của gia đình trong đời sống của người Việt tại Cộng hòa Séc. Câu chuyện về bản sắc, gia đình, sự hòa nhập và mất mát là những chủ đề phổ quát mà bất kỳ khán giả nào cũng có thể thấu cảm.

Nghệ sĩ Jonathan Baldock đã tìm thấy cảm hứng trong từ cổ Na Uy ‘wyrd’, tổ tiên của từ ‘weird’, để tạo ra một triển lãm nghệ thuật độc đáo và phong phú. Triển lãm WYRD, đang diễn ra tại phòng trưng bày Ballroom thuộc Jupiter Artland ở Scotland, trình diễn một nghi lễ thị giác đầy mê hoặc, nơi những sinh vật đồng giới trở thành biểu tượng của sự tự do, tình yêu và bản sắc.

Từ ‘wyrd’ trong tiếng Na Uy cổ mang một ý nghĩa sâu sắc về một nữ thần quyền năng có khả năng dệt nên số phận của con người, gắn liền với khái niệm về định mệnh. Tuy nhiên, qua thời gian, ý nghĩa của từ này đã bị phai mờ và trở thành một nhãn hiệu tiêu cực. Jonathan Baldock muốn khôi phục lại ký ức về từ này và truyền tải câu chuyện về sự khác biệt phi thường cần được thừa nhận và tôn vinh.

Những cặp thú nhồi bông được tạo ra với hình dáng độc đáo, đại diện cho những loài vật có hành vi và mối quan hệ đồng giới, như hươu cao cổ, thằn lằn, ngựa, mèo, chuột, gà, chim cánh cụt. Đây là những loài vật đã bị con người bỏ qua hoặc phủ nhận vì không phù hợp với khuôn mẫu giới tính nhị nguyên và dị tính. Thông qua triển lãm WYRD, nghệ sĩ muốn mời gọi người xem nhìn lại những gì ta từng loại bỏ, những điều ta từng sợ hãi, để nhận ra rằng bên dưới lớp bụi phủ định kiến có thể là những điều kỳ diệu.

Thông qua việc sử dụng các loài động vật như là biểu tượng, Jonathan Baldock muốn thể hiện sự đa dạng và phong phú của các mối quan hệ và bản sắc trong thế giới tự nhiên. Đồng thời, ông cũng muốn thách thức những định kiến và khuôn mẫu đã được tạo dựng trong xã hội, nhằm khuyến khích sự hiểu biết và chấp nhận.

Triển lãm WYRD không chỉ là một sự kiện nghệ thuật độc đáo mà còn là một cơ hội để người xem suy ngẫm về những vấn đề quan trọng liên quan đến bản sắc, tình yêu và sự chấp nhận. Bằng cách khám phá các chủ đề này thông qua nghệ thuật, Jonathan Baldock hy vọng sẽ góp phần tạo ra một xã hội cởi mở và bao dung hơn.