Trong một xã hội tiêu dùng hiện đại, nơi mà việc mua sắm đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày, một bộ phận người trẻ đang dẫn đầu một xu hướng sống mới: Không theo đuổi sự dư thừa, mà hướng tới sự tỉnh táo và có chọn lọc trong tiêu dùng. Thế hệ trẻ từng bị gắn mác là những người tiêu dùng bốc đồng, đam mê mua sắm trực tuyến và sống ảo, giờ đây đã bắt đầu chuyển đổi theo hướng tích cực.

Họ không còn sử dụng mua sắm như một cách để lấp đầy cảm xúc mà đã bắt đầu lựa chọn sống một cách tỉnh táo và có ý thức hơn trong việc tiêu dùng. Trên các diễn đàn và cộng đồng trực tuyến về tài chính cá nhân, nhiều người trẻ đang chia sẻ về quan điểm và phương pháp quản lý tài chính của mình, từ đó tạo ra một làn sóng mới về sống có trách nhiệm và tỉnh táo về tài chính.

Một số cách mà người trẻ đang áp dụng để chuyển đổi sang một lối sống tỉnh táo và có chọn lọc bao gồm hạn chế mua quần áo mới, dọn dẹp và sắp xếp lại tủ đồ của mình, cắt thẻ tín dụng, và thiết lập giới hạn chi tiêu hàng tháng. Những hành động này không chỉ đơn thuần là các biện pháp tạm thời mà còn đại diện cho một sự thay đổi căn bản trong lối sống và quan điểm về tiêu dùng.

Xu hướng này không chỉ diễn ra ở một quốc gia hay khu vực cụ thể mà đang lan tỏa mạnh mẽ trên toàn cầu. Người trẻ đang ngày càng chọn lọc và tỉnh táo hơn trong việc tiêu dùng, không phải là cực đoan trong việc từ chối mọi hình thức tiêu dùng, mà là có chọn lọc và đánh giá kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định mua hàng.

Họ sẵn sàng chi tiền cho những khóa học giúp phát triển bản thân hoặc những sản phẩm chất lượng cao, nhưng lại cân nhắc kỹ lưỡng trước khi mua những món hàng giảm giá. Điều này cho thấy một sự chuyển biến trong tâm thế chi tiêu của người trẻ, từ việc mua hàng để đáp ứng nhu cầu xã hội hoặc cảm xúc, sang việc mua hàng vì bản thân mình xứng đáng với những thứ tốt hơn và lâu dài hơn.

Hành vi tiêu dùng của người trẻ hiện nay gắn liền với trí tuệ cảm xúc và khả năng tự kiểm soát. Họ đang học cách theo dõi và quản lý chi tiêu của mình một cách có hiệu quả, áp dụng các thử thách về tài chính, và phân chia thu nhập thành các mục tiêu dòng tiền cụ thể.

Một làn sóng thay đổi đang diễn ra một cách âm thầm nhưng có sức ảnh hưởng lớn. Người trẻ đang dần tạo nên một cuộc cách mạng về tài chính cá nhân, bắt đầu từ việc từ chối những mua sắm không cần thiết và hướng tới một lối sống có trách nhiệm và bền vững hơn.

Cuối cùng, cuộc sống không thể được đo lường bằng số lượng đơn hàng trong tháng hoặc số lần check-in tại những quán cà phê đắt đỏ. Người trẻ đang ngày càng nhận thức rõ rằng việc không tiêu dùng không có nghĩa là không sống, mà là sống một cách có chọn lọc và tỉnh táo hơn. Trong một thế giới đầy rẫy khuyến mãi và cám dỗ, sự tỉnh táo trước mọi cám dỗ đang giúp họ ngày càng trở nên tự do và độc lập về tài chính.

Các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có khả năng tham gia vào chuỗi công nghệ toàn cầu, nhưng cần có những bước đi nhỏ và cụ thể để phù hợp với năng lực của mình. Ông Cao Đại Thắng, Tổng giám đốc Intech Group, cho rằng việc bắt đầu từ những bước nhỏ là phù hợp với năng lực của doanh nghiệp Việt Nam và điều kiện tại Việt Nam.

Ông Thắng chia sẻ rằng nhiều dự án thất bại không phải vì ý tưởng không thuyết phục mà vì chi phí đầu tư ban đầu quá lớn, vượt quá sức chịu đựng của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp startup. Tuy nhiên, nếu biết bắt đầu đúng cách, từng phần, ở từng phân xưởng, bài toán chi phí có thể được giải quyết, mở ra các cơ hội hợp tác.

Intech Group đã có những đối tác quốc tế trong ngành và các doanh nghiệp này bày tỏ thiện chí sẵn sàng hợp tác với các đối tác Việt Nam nếu có được mô hình khởi động phù hợp. Điều kiện tiên quyết là hạ tầng có thật, con người sẵn sàng, mô hình đầu tư thông minh cho phép tận dụng được lợi thế chi phí, lao động và ý chí học hỏi của người Việt.

Từ thực tế đó, Intech Group đã có kế hoạch triển khai xây dựng trung tâm hạ tầng công nghệ quy mô nhỏ để hỗ trợ sản xuất linh kiện, vi mạch. Ông Cao Đại Thắng cho rằng cách tạo đà này không phải là thứ gì xa vời, bắt đầu từ hệ thống hàn dây, đóng gói, đo kiểm… chính là những bước rất thiết thực để xây dựng năng lực sản xuất dần dần.

Ông Nguyễn Đức Minh, Phó hiệu trưởng trường Điện – điện tử (Đại học Bách khoa Hà Nội), đồng quan điểm rằng điểm nghẽn lớn nhất hiện nay của các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp SME, là nguồn vốn đầu tư. Tuy nhiên, cơ hội vẫn sẽ đến nếu doanh nghiệp lựa chọn hướng đi phù hợp với điều kiện nhằm phát huy lợi thế nhất định của mình là khả năng thích ứng nhanh, linh hoạt.

Bước đi phù hợp được ông Nguyễn Đức Minh gọi là “du kích công nghệ”. Thay vì loay hoa căng sức phục vụ thị trường lớn, việc chọn phân khúc phù hợp – thị trường ngách để khởi đầu đã và đang được nhiều doanh nghiệp lựa chọn. Các chuyên gia đánh giá rằng việc tập trung vào một phân khúc thị trường nhỏ, chuyên biệt nhưng vừa sức là cách làm phù hợp với doanh nghiệp SME, chưa có tiềm lực lớn.

Ông Cao Đại Thắng và ông Nguyễn Đức Minh đều thống nhất rằng việc bắt đầu từ những bước nhỏ và tập trung vào từng công đoạn cụ thể hoặc các mô hình công nghệ phù hợp với năng lực của mình là chìa khóa để các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi công nghệ toàn cầu. Với cách tiếp cận này, các doanh nghiệp có thể tận dụng được lợi thế của mình và tạo đà để phát triển trong tương lai.

Cuộc sống mà không cần đi làm nhưng vẫn có thể kiếm được 47-51 triệu đồng mỗi tháng không còn là điều xa lạ với Trình Nhã, một cô gái 30 tuổi đến từ tỉnh Quảng Châu, Trung Quốc. Sau 4 năm làm việc cho một tập đoàn lớn trong lĩnh vực bán lẻ, Trình Nhã đã quyết định nghỉ việc để tìm kiếm một cuộc sống ít căng thẳng hơn và tự do hơn.

Với 3 nguồn thu nhập hàng tháng, trong đó có 2 nguồn thu nhập thụ động, Trình Nhã đã có thể trang trải cuộc sống mà không cần đến công việc ‘9 to 5’ điển hình. Một trong những nguồn thu của cô đến từ việc cho thuê nhà tại tỉnh Phật Sơn, cách Quảng Châu khoảng 2 tiếng đi tàu. Căn nhà này là tài sản được bà ngoại để lại cho Trình Nhã trước khi qua đời. Cô đã quyết định sửa chữa căn nhà và cho thuê với giá 5.500 NDT/tháng (khoảng 19,5 triệu đồng). Thông tin về căn nhà của Trình Nhã đã thu hút nhiều người quan tâm.

Nguồn thu thứ hai của Trình Nhã đến từ kênh blog trên Xiaohongshu mà cô đã xây dựng từ 4 năm trước. Mỗi tháng, Trình Nhã nhận được khoảng 4.000 – 5.000 NDT (14 – 17,5 triệu đồng) từ tiền quảng cáo và làm tiếp thị liên kết. Kênh blog của Trình Nhã đã trở thành một trong những nguồn thu nhập thụ động đáng tin cậy của cô.

Khoản tiền cuối cùng và cũng là nguồn thu nhập thụ động thứ 2 của Trình Nhã đến từ một khoản đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Với khoản đầu tư này, kỳ vọng của Trình Nhã chỉ đơn giản là an toàn sinh lời đều đặn. Trung bình mỗi năm, số tiền cổ tức mà cô nhận được là 10.000 NDT (khoảng 35 triệu đồng), tương đương 833 NDT/tháng (3 triệu đồng). Thông tin về trái phiếu doanh nghiệp mà Trình Nhã đầu tư đã giúp cô có được nguồn thu nhập ổn định.

Như vậy, trung bình hàng tháng, thu nhập của Trình Nhã dao động trong khoảng 13.500 – 14.500 NDT (47-51 triệu đồng). Để ‘giữ được tiền’, Trình Nhã cho biết hàng tháng cô chỉ tiêu tối đa 28 triệu đồng trên tổng thu nhập kiếm được.

Chi phí lớn nhất của Trình Nhã là tiền thuê nhà, hiện tại cô đang thuê 1 căn hộ studio rộng 40 mét vuông tại Quảng Châu với giá 3.000 NDT (10,6 triệu đồng). Chi phí ăn uống, đi lại chiếm khoảng 2.500 – 3.000 NDT (9-10,6 triệu đồng) mỗi tháng. Phần còn lại, khoảng 2.000 – 2.500 NDT (7 – 8,8 triệu đồng), Trình Nhã dùng để mua sắm, gặp gỡ bạn bè hoặc thi thoảng đi du lịch.

Hiện tại ở tuổi 30, dù không có nhà cũng chẳng có xe hay bất kỳ tài sản lớn nào, nhưng Trình Nhã vẫn cảm thấy hài lòng với cuộc sống có thời gian để theo đuổi sở thích, đi du lịch, chăm sóc sức khỏe và hơn hết là cảm giác an tâm, không bị lệ thuộc vào bất kỳ điều gì.