Ngày 31/7, trong khuôn khổ talk show ‘Khi cuộc đời cho ta quả dứa’, một hoạt động thuộc Diễn đàn Chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025, ba doanh nghiệp Việt Nam là Fuwa Biotech, Faslink và Liên Thành đã giới thiệu những sản phẩm sáng tạo từ quả dứa. Những sản phẩm này không chỉ thể hiện sự đổi mới mà còn chứng minh rằng sự sáng tạo có thể bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt nhất.

Ông Lê Huy Hoàng, nhà sáng lập Fuwa Biotech, đã chia sẻ về việc phát hiện ra vỏ dứa có thể lên men để tạo ra enzyme khử mùi tự nhiên. Từ đó, ông đã phát triển các sản phẩm tẩy rửa sinh học, vừa an toàn cho sức khỏe, vừa thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, ông Hoàng cũng thừa nhận rằng sản phẩm từ thiên nhiên thường có giá thành cao hơn hàng công nghiệp, trong khi người tiêu dùng còn dè dặt vì chưa hiểu rõ quy trình sản xuất.

“Giai đoạn đầu, chúng tôi gặp khó khăn khi tiếp cận các cửa hàng và nhà phân phối. Nhưng chúng tôi tin khách hàng sẽ dần thay đổi thói quen tiêu dùng, hướng đến lối sống xanh, bền vững hơn”, ông Hoàng nói.

Không chỉ phần vỏ, lá dứa cũng được tận dụng để tạo nên giá trị mới. Bà Nguyễn Bích Diền, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Kết Nối Thời Trang Faslink, cho biết doanh nghiệp đã hợp tác với các hợp tác xã và chuyên gia để xử lý lá dứa, tách sợi và dệt thành vải. Từ đó, dòng sản phẩm Pina Lina ra đời, mang đậm bản sắc Việt, thân thiện môi trường và đã được giới thiệu tại nhiều thị trường quốc tế.

Theo bà Diền, ngành dệt may Việt Nam vẫn phụ thuộc phần lớn nguyên liệu nhập khẩu, do đó tận dụng phụ phẩm nông nghiệp không chỉ giải quyết vấn đề nguyên liệu mà còn góp phần thúc đẩy thời trang xanh.

Ở một hướng đi khác, Liên Thành – thương hiệu nước mắm lâu đời từ năm 1902 – lại tìm cách phát triển nước mắm chay từ dứa. Theo Bà Hoàng Thị Kim Châu, Giám đốc Công ty Cổ phẩn Thủy Hải Sản Liên Thành, ý tưởng này xuất phát từ thực tế nguồn cá cơm ngày càng khan hiếm và người tiêu dùng quan tâm hơn đến sức khỏe trong giai đoạn 2006-2007.

Dù vậy, khi đưa ra thị trường, doanh nghiệp gặp nhiều định kiến. “Nghe nước mắm chay, nhiều người e ngại. Chúng tôi phải cần thời gian xin giấy chứng nhận và quảng bá để khách hàng biết và tin”, bà Châu cho hay.

Nhà báo Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, nhận xét, thiên nhiên có sẵn nhưng không hề dễ tính. Theo bà, muốn tận dụng, doanh nghiệp phải học hỏi, kiên trì và đầu tư công nghệ.

Ông Lê Huy Hoàng ví khởi nghiệp xanh như quả dứa, bên ngoài gai góc, chông gai nhưng nếu kiên trì mài giũa, sẽ đến được phần lõi ngọt ngào. Quả dứa có thể mang đến vị ngọt lẫn vị chua. Vấn đề là doanh nghiệp có đủ tầm nhìn và bản lĩnh để biến điều bình dị thành giá trị bền vững hay không.

Phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà là giấy thông hành để bước vào các chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe và đòi hỏi các doanh nghiệp phải thích ứng. Câu chuyện quả dứa cho thấy biên lợi nhuận trong tương lai không chỉ đến từ sản xuất, mà từ đổi mới sáng tạo và tư duy tuần hoàn. Khi thế giới ‘xanh hóa’, doanh nghiệp Việt chỉ có hai lựa chọn, thích ứng hoặc bị bỏ lại và sự thích ứng có thể bắt đầu từ một chi tiết nhỏ như vỏ dứa.

Ngày nay, việc tăng cường hiện diện trên sàn thương mại điện tử quốc tế đã trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển của nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Với mục tiêu hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu và tăng cường hiện diện thương hiệu trên thị trường quốc tế, một chương trình hỗ trợ vừa được công bố tại Hà Nội. Chương trình ‘Thương hiệu Việt tăng trưởng toàn cầu’ được triển khai bởi Cục Xúc tiến thương mại – Bộ Công Thương (Vietrade) và Amazon Global Selling Việt Nam, sẽ kéo dài trong ba năm, từ 2025 đến 2027.

Theo đó, chương trình này sẽ tập trung vào việc hỗ trợ 1.000 doanh nghiệp Việt Nam tăng cường hiện diện trên sàn thương mại điện tử quốc tế thông qua các hoạt động đào tạo và chứng nhận xuất khẩu trực tuyến. Đồng thời, chương trình cũng đặt mục tiêu hỗ trợ 30 thương hiệu quốc gia tăng cường hiện diện quốc tế thông qua thương mại điện tử với Amazon. Sự hợp tác này đánh dấu một bước phát triển mới trong mối quan hệ giữa Cục Xúc tiến thương mại và Amazon Global Selling Việt Nam, mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế.

Ông Larry Hu, tổng giám đốc Amazon Global Selling Đông Nam Á, cho biết đây là giai đoạn chuyển mình của thương mại số Việt Nam. Xuất khẩu qua thương mại điện tử đang trở thành một động lực quan trọng trong chiến lược thương mại quốc tế và phát triển thương hiệu của Việt Nam. Ông cũng đưa ra con số ấn tượng về doanh nghiệp Việt trên Amazon đang đạt tăng trưởng mạnh mẽ. Chỉ trong 5 năm, số lượng hàng hóa bán ra trên Amazon của các doanh nghiệp Việt đã tăng 300%, và số lượng đăng ký Brand Registry (bảo vệ thương hiệu) tăng gấp 35 lần.

Ông Hu cũng nhấn mạnh rằng đến nay, có hơn 60% số lượng sản phẩm bán trên Amazon đến từ các đối tác bán hàng bên thứ ba, trong đó có hàng nghìn doanh nghiệp Việt Nam. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này cho thấy tiềm năng lớn của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường thương mại điện tử quốc tế.

Ông Vũ Bá Phú, cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương, đánh giá rằng việc chủ động đa dạng hóa các hoạt động xúc tiến thương mại trên môi trường số không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực cạnh tranh, khả năng thích ứng và phát triển bền vững của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế. Việc các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được các cơ hội từ thương mại điện tử để tăng cường hiện diện và mở rộng thị trường sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

Chương trình ‘Thương hiệu Việt tăng trưởng toàn cầu’ được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam, giúp họ tiếp cận thị trường quốc tế một cách hiệu quả hơn. Thông qua chương trình này, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trên sàn thương mại điện tử quốc tế, từ đó tăng cường hiện diện và phát triển thương hiệu của mình trên thị trường toàn cầu.

Ngành vận tải hàng hóa của Việt Nam đang đối mặt với những thách thức không nhỏ khi chi phí logistics tăng cao trong bối cảnh đàm phán thương mại giữa Mỹ và các nước trên thế giới đang diễn ra. Hiệp định tạm hoãn thuế quan của Mỹ đã mở ra cơ hội kinh doanh mới, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức về việc thích ứng với những thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ngành logistics tại Việt Nam hiện có trị giá khoảng 42 tỷ USD và đang tăng trưởng ở mức 14-16% mỗi năm. Tuy nhiên, việc áp thuế quan đã dẫn đến giảm khối lượng hàng hóa, từ đó làm tăng chi phí logistics. Cụ thể, cước vận chuyển container đến bờ Tây Hoa Kỳ đã tăng từ 1.850 USD lên 2.950 USD, còn đến bờ Đông tăng từ 2.000 USD lên gần 5.000 USD/container. Ngoài ra, phí lưu kho tại cảng Los Angeles có thể lên tới 500 USD/ngày/container.

Các doanh nghiệp Việt Nam đã có những bước chuẩn bị nhất định để đối mặt với những thách thức này. Tuy nhiên, thách thức lớn mà họ đang gặp phải là sắp xếp nguồn lực và ra quyết định hiệu quả. Phần lớn doanh nghiệp vẫn vận hành dựa trên cảm tính và ý chí lãnh đạo, thay vì dựa trên phân tích dữ liệu. Tình trạng chuyển đổi số chậm cũng cản trở khả năng thích ứng của khối doanh nghiệp lớn và vừa.

Ông Trần Chí Dũng, Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistic Việt Nam (VLA), nhận định rằng thời gian 90 ngày hoãn áp thuế của Mỹ là chưa đủ để doanh nghiệp trong nước kịp thích ứng với các thay đổi trong chuỗi cung ứng. Ông cho rằng việc điều chỉnh nguồn cung, quy trình sản xuất hay kênh phân phối không thể diễn ra trong vài tháng mà cần tới vài năm.

Ông Nguyễn Ngọc Thạch, CEO của Smart-Link Logistics, cho rằng trong ngắn hạn, việc Mỹ thay đổi mức áp thuế nhập khẩu với nhiều mặt hàng có thể gây ảnh hưởng nhẹ đến số lượng đơn hàng xuất khẩu. Tuy nhiên, về dài hạn, các mặt hàng thiết yếu và có lợi thế cạnh tranh của Việt Nam sẽ ít bị ảnh hưởng, thậm chí có cơ hội tăng trưởng tốt hơn.

Để ứng phó với những biến động khó lường, các doanh nghiệp logistics đã và đang linh hoạt điều chỉnh lịch trình và đầu tư mạnh vào hạ tầng. Họ đã chủ động xây dựng kịch bản ứng phó, đồng thời tận dụng mạng lưới 17 FTA mà Việt Nam đã ký kết để mở rộng thị trường.

Dự báo về tác động từ mức thuế mới đối với một số ngành hàng xuất khẩu sang Mỹ, các doanh nghiệp cho rằng sẽ khiến đơn hàng giảm từ 10-15% trong 1-3 tháng đầu. Tuy nhiên, đây chỉ là sự điều chỉnh ngắn hạn, bởi các đối thủ cạnh tranh có thể mở ra cơ hội dài hạn cho hàng hóa Việt Nam.

Để nâng cao lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp logistics cần chuyển vai trò từ “hỗ trợ phía sau” sang “mở đường” cho hàng hóa ra thị trường. Đồng thời, doanh nghiệp logistics phải đóng vai trò như “người quản lý chuỗi cung ứng”, hỗ trợ khách hàng tái cấu trúc chuỗi cung ứng một cách linh hoạt và hiệu quả hơn trong bối cảnh nhiều biến động toàn cầu.

Như vậy, trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp logistics tại Việt Nam cần phải nhanh chóng thích nghi với những thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời tận dụng các cơ hội mới để nâng cao lợi thế cạnh tranh và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Ngành logistics Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ và có tiềm năng trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, các doanh nghiệp logistics cần phải không ngừng nỗ lực và sáng tạo để có thể cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh biến động địa chính trị và sự tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu đang diễn ra nhanh chóng, các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn. Để nâng cao năng lực thích ứng và sức chống chịu, việc tái thiết mô hình vận hành của các doanh nghiệp trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tại sự kiện ‘Triển vọng Kinh doanh Việt Nam 2025’ do Ngân hàng UOB Việt Nam và EuroCham Việt Nam đồng tổ chức, các chuyên gia đã đưa ra những phân tích sâu sắc dựa trên kết quả khảo sát từ Nghiên cứu Triển vọng Doanh nghiệp UOB năm 2025, đồng thời gợi mở những hướng đi mới cho các doanh nghiệp trong thời gian tới.

Chuyển đổi số đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các doanh nghiệp Việt Nam, khi gần 90% doanh nghiệp dự định tăng đầu tư vào lĩnh vực này trong năm 2025. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chỉ có 65% doanh nghiệp đánh giá rằng họ đã thành công trong việc triển khai ứng dụng kỹ thuật số trong năm 2024. Ông Vlad Savin, Đối tác tại Acclime Việt Nam, nhấn mạnh rằng chuyển đổi số cần được tái định vị, từ việc triển khai công cụ sang tối ưu hóa mô hình vận hành. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần có cách tiếp cận mới, không chỉ đầu tư vào công nghệ mà còn phải biết cách tận dụng tối đa những công cụ đó để mang lại hiệu quả thực sự.

Không chỉ chuyển đổi số, mà còn có yếu tố khác đang trở thành tiêu chuẩn tiên quyết trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đó là ESG (Môi trường, Xã hội và Quản lý). Ông Wouter van Ravenhorst, Giám đốc Điều hành, Control Union Việt Nam, cho rằng ESG cần được tích hợp vào chiến lược kinh doanh như một trụ cột quan trọng. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu của các đối tác quốc tế mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của chính doanh nghiệp. Ông Lim Dyi Chang, Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp, Ngân hàng UOB Việt Nam, bổ sung rằng khi ESG được tích hợp sớm vào chuỗi giá trị, doanh nghiệp không chỉ giảm rủi ro bị loại khỏi mạng lưới cung ứng mà còn chủ động xây dựng lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Cũng tại sự kiện này, các chuyên gia đã thảo luận về sự thay đổi lớn trong chuỗi cung ứng toàn cầu và vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng ASEAN. Ông André de Jong, Thành viên Ban lãnh đạo, EuroCham Việt Nam, nhận định rằng Việt Nam đang từng bước vượt lên để trở thành mắt xích quan trọng và mang lại giá trị cao trong chuỗi cung ứng ASEAN. Việc này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ nâng cao năng lực sản xuất mà còn phải đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, môi trường và lao động.

Khi mở rộng quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần có mô hình vận hành đủ chiều sâu để có thể hợp tác lâu dài với các đối tác nước ngoài. Ông André de Jong chia sẻ rằng xu hướng chỉ đơn thuần thâm nhập thị trường đang dần nhường chỗ cho mô hình hợp tác lâu dài. Doanh nghiệp châu Âu ngày càng đẩy mạnh liên kết chuỗi giá trị, đồng hành cùng đối tác Việt Nam trong chuyển đổi số và ESG. Điều này cho thấy rằng, để có thể phát triển bền vững, các doanh nghiệp Việt Nam cần không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng được các yêu cầu của thị trường quốc tế.

Năng lực thực thi là điều kiện tiên quyết của mọi chiến lược. Ông Lim Dyi Chang khẳng định rằng dữ liệu khảo sát là điểm khởi đầu, nhưng quan trọng hơn là khả năng chuyển hóa những phát hiện đó thành hành động thực tiễn. Với vai trò là cầu nối hệ sinh thái khu vực và nhà đầu tư quốc tế, UOB cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp Việt trong quá trình nâng cấp mô hình vận hành, hỗ trợ họ tiếp cận với các nguồn vốn, công nghệ và thị trường mới, giúp doanh nghiệp có thể phát triển bền vững trong thời gian tới.