Trong quá trình thực hiện chức năng quản lý, Ủy ban Nhân dân (UBND) xã Hà Trung, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa, đã nhận được đơn kiến nghị từ 21 hộ dân thuộc tiểu khu 3. Nội dung đơn phản ánh về tình trạng lấn chiếm đất công và làm đường giao thông bị cản trở. Để làm rõ những thông tin trong đơn, chúng tôi đã tiến hành tìm hiểu sự việc tại tiểu khu 3, xã Hà Trung.

Qua quá trình tìm hiểu, được biết vào năm 1990, thị trấn Hà Trung (cũ) đã bán đất ở cho 23 gia đình thuộc khu chợ Ga (nay là tiểu khu 3), với hướng quay về phía đường sắt. Cùng với đó, nhằm tạo điều kiện cho người dân ở các lô đất phía sau đi lại thuận lợi, thị trấn Hà Trung đã mở một tuyến đường nối từ Quốc lộ 1A đến hành lang đường sắt. Tuy nhiên, do tuyến đường này là đường cụt và sát hành lang đường sắt nên người dân ít đi lại.

Đến ngày 12/12/1996, gia đình ông Cao Phú Yên có đơn gửi Chủ tịch UBND thị trấn Hà Trung và khu trưởng tiểu khu 3, xin được mượn phần đất cuối tuyến đường để tăng gia sản xuất. Sau đó, gia đình ông Yên đã sử dụng phần đất trên từ năm 1996 đến nay và xây dựng cổng kiên cố. Thời gian gần đây, do phát sinh nhu cầu đi lại nhiều hơn, các hộ dân giáp hành lang đường sắt đã đến gặp gỡ, trao đổi và vận động gia đình ông Yên trả lại đất công là đường đi của khu dân cư nhưng không thành.

Ông Đỗ Văn Việt, đại diện cho 21 hộ dân, bày tỏ sự bức xúc: “Nhiều năm nay, gia đình ông Yên đã lấn chiếm một phần đường giao thông ngõ 11 để sử dụng vào mục đích riêng. Các hộ dân chúng tôi đề nghị chính quyền xã Hà Trung sớm giải quyết triệt để sự việc trên, trả lại đường giao thông cho người dân chúng tôi được hưởng lợi”.

Làm việc với chính quyền xã Hà Trung, chúng tôi được biết rằng sau khi tiếp nhận đơn kiến nghị của các hộ dân tiểu khu 3, vào đầu tháng 5/2025, xã Hà Trung đã thành lập tổ công tác tiến hành kiểm tra hệ thống bản đồ địa chính, đường giao thông và thực tế tại khu dân cư. Qua kiểm tra, tuyến đường ngõ 11 vẫn đảm bảo lưu thông cho các hộ dân tiếp giáp với hành lang đường sắt. Tuy nhiên, phần đất quy hoạch đường giao thông giáp với nhà ông Yên hiện đã được rào chắn và xây dựng cổng kiên cố.

Xét thấy đây là hành vi lấn chiếm đất công, xã Hà Trung đã có văn bản yêu cầu gia đình ông Yên tháo dỡ công trình hiện đang có trên đất, trả lại hiện trạng ban đầu của đất giao thông. Tuy nhiên, vào ngày 18/7/2025, khi chúng tôi cùng đại diện lãnh đạo xã Hà Trung đến gặp gỡ các hộ dân, thì công trình cổng ngõ, rào chắn đang có trên đất lấn chiếm vẫn chưa được gia đình ông Yên tháo dỡ.

Ông Đỗ Văn Vinh, Chánh Văn phòng UBND xã Hà Trung, cho biết: “Trong thời gian tới, xã Hà Trung tiếp tục yêu cầu gia đình ông Yên thực hiện nghiêm túc việc tháo dỡ công trình được xây dựng trên đất lấn chiếm và trả lại đất cho Nhà nước quản lý. Sau khi giải tỏa phần đất lấn chiếm, chính quyền xã sẽ rào chắn nhằm tránh các hộ dân vi phạm hành lang đường sắt”.

Trước tình hình trên, để giải quyết dứt điểm kiến nghị của các hộ dân tiểu khu 3, chính quyền xã Hà Trung cần vào cuộc quyết liệt hơn trong việc yêu cầu hộ ông Yên tháo dỡ các công trình, di chuyển cây cối, hoa màu trên đất lấn chiếm, sớm trả lại đất công cho Nhà nước. Điều này còn góp phần giảm tình trạng đơn thư kéo dài, mất an ninh trật tự tại cơ sở.

Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đã yêu cầu Sở Tài chính khẩn trương đốc thúc nhà đầu tư hoàn thiện hồ sơ đề xuất đầu tư dự án tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao nối trung tâm TP.HCM với huyện Cần Giờ. Việc này nhằm tuân thủ các quy định hiện hành và đảm bảo dự án được triển khai đúng tiến độ.

Ông Cường cũng giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan rà soát các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực đường sắt. Từ đó, đề xuất về quy trình, thủ tục đầu tư đối với các dự án đường sắt đô thị do nhà đầu tư đề xuất mà không sử dụng vốn ngân sách. Sở Tài chính được yêu cầu báo cáo UBND TP.HCM trong tháng 7-2025.

Trước đó, vào ngày 2-6, Sở Tài chính đã tổ chức buổi làm việc với các sở ngành liên quan và nhà đầu tư, gồm Tập đoàn Vingroup và Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed. Nội dung buổi làm việc tập trung vào đề xuất đầu tư tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao kết nối trung tâm TP.HCM với huyện Cần Giờ.

Qua cuộc họp, nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án bằng nguồn vốn trực tiếp theo quy định pháp luật về đầu tư. Sở Tài chính đã đề nghị nhà đầu tư hoàn thiện hồ sơ đề xuất đầu tư dự án và nộp tại Sở Tài chính. Điều này giúp cơ quan có thẩm quyền xem xét, thẩm định dự án theo quy định.

Hiện nay, nhà đầu tư đang tập trung hoàn thiện hồ sơ đề xuất đầu tư dự án. Sau khi nhận được hồ sơ, Sở Tài chính sẽ tổ chức thẩm định dự án đầu tư để đảm bảo tính khả thi và tuân thủ pháp luật.

Theo quy hoạch đã được phê duyệt, tuyến đường sắt đô thị kết nối trung tâm TP.HCM với huyện Cần Giờ (tuyến số 12) có tổng chiều dài 48,7km. Điểm đầu của tuyến đường sắt nằm tại đường Nguyễn Văn Linh, đoạn giữa nút giao với đường Nguyễn Thị Thập và đường Lý Phục Man. Điểm cuối của tuyến nằm tại khu đất 39ha tiếp giáp dự án Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ.

Hiện nay, nhà đầu tư đang tổ chức khảo sát, lập hồ sơ đề xuất dự án theo chủ trương của TP.HCM. Song song với đó, Quốc hội đã thông qua Luật Đường sắt 2025, bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù để đầu tư phát triển đường sắt, đường sắt đô thị. Đặc biệt, luật mới chú trọng vào việc thu hút khối doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư đường sắt, bao gồm cả đường sắt đô thị.

Với những cơ chế đặc thù mới được thông qua, cùng với các dự án đường sắt và đường sắt đô thị khác đang triển khai tại TP.HCM, tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao kết nối trung tâm với Cần Giờ sẽ được áp dụng ngay các cơ chế này. Mục đích là đẩy nhanh tiến độ dự án và đảm bảo tính hiệu quả trong đầu tư.

Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed cho biết đang tích cực triển khai dự án đường sắt cao tốc TP.HCM – Cần Giờ và Hà Nội – Quảng Ninh. Công ty đang tập trung tuyển dụng nhân sự để đáp ứng nhu cầu triển khai dự án, bao gồm các vị trí như kỹ sư BIM cao cấp, trưởng phòng BIM, chuyên viên cao cấp chuyển giao công nghệ, trưởng phòng công nghệ – railway, kỹ sư xây dựng cao cấp – công trình hầm/cầu, kỹ sư xây dựng cao cấp – railway, kỹ sư cơ điện – hệ thống thông tin tín hiệu đường sắt, và trưởng phòng kỹ thuật – railway.

Ngoài dự án đường sắt cao tốc TP.HCM – Cần Giờ, VinSpeed cũng đang chờ quyết định phê duyệt chủ đầu tư từ phía Chính phủ cho dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam. Việc triển khai các dự án này không chỉ góp phần phát triển hạ tầng giao thông mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho các địa phương.