Không còn là một thị trường blockchain mới nổi, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này. Với tiềm năng phát triển mạnh mẽ, Việt Nam đang trở thành một trung tâm hàng đầu về tài sản kỹ thuật số trong khu vực. Tầm nhìn này đã được khẳng định tại sự kiện GM Việt Nam 2025, một sự kiện quan trọng về blockchain và tài sản kỹ thuật số được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 1-2 tháng 8.

Đồng tổ chức bởi SSI Digital và Kyros Ventures, và được sự ủng hộ của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA), sự kiện đã thu hút hơn 20.000 người tham gia và 200 diễn giả hàng đầu từ Việt Nam và nước ngoài, bao gồm đại diện từ Hàn Quốc, Singapore, Hồng Kông (Trung Quốc) và Mỹ. Sự kiện này không chỉ là một buổi trình diễn công nghệ đầu tư, mà còn là một diễn đàn chiến lược định hình tương lai của tài sản kỹ thuật số và blockchain.

Cải thiện nền tảng pháp lý cho tài sản kỹ thuật số là một trong những vấn đề được thảo luận tại sự kiện. Các chuyên gia đã thảo luận về các vấn đề chính như khuôn khổ pháp lý, cơ chế sandbox, bảo mật hệ thống và thông tin về cảnh quan đầu tư. Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Phó Chủ tịch NCA Phạm Tiến Dũng, trong năm qua, Việt Nam đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc phát triển các thể chế và khuôn khổ pháp lý cho tài sản kỹ thuật số và công nghệ blockchain.

Quốc hội đã thông qua một nghị quyết về việc thành lập một trung tâm tài chính quốc tế, bao gồm đổi mới và các sàn giao dịch tài sản kỹ thuật số chuyên biệt. Bộ Tài chính đã trình một đề xuất thí điểm một nền tảng giao dịch dựa trên blockchain. Luật Công nghiệp Công nghệ kỹ thuật số mới được thông qua, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, định nghĩa tài sản kỹ thuật số trong luật lần đầu tiên, thiết lập quyền sở hữu, điều kiện kinh doanh và quy định về an toàn thông tin.

Thuat Nguyen, người sáng lập và CEO của Kyros Ventures, cho biết sự kiện này là một nền tảng quan trọng cho các dự án blockchain của Việt Nam để trình diễn khả năng của mình trên trường quốc tế. Kể từ năm 2022, một số nền tảng do Việt Nam dẫn đầu đã đạt được sự công nhận toàn cầu về cả chất lượng công nghệ và quy mô.

Ông nhấn mạnh ba lợi thế giúp Việt Nam trở thành một cầu thủ cạnh tranh: chi phí vận hành thấp, lực lượng lao động trẻ và khả năng thích nghi nhanh. Các trường đại học hàng đầu như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học FPT và RMIT Việt Nam đã cung cấp các khóa học về blockchain. Các công ty khởi nghiệp Việt Nam có thể ra mắt các sản phẩm quy mô toàn cầu với chi phí chỉ bằng một phần so với Singapore hoặc Hồng Kông (Trung Quốc).

Với các cuộc tấn công mạng liên quan đến blockchain trên toàn cầu gây ra 12,8 tỷ USD thiệt hại từ năm 2020 đến tháng 2 năm 2025, bảo mật đã trở thành một mối quan tâm nghiêm trọng. Đáng chú ý, các nền tảng liên quan đến Việt Nam như Sky Mavis (Ronin) và KyberSwap đã phải chịu các cuộc tấn công lớn, nhấn mạnh sự cấp thiết của việc phát triển an toàn.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch thường trực NCA, nhấn mạnh rằng việc xây dựng một hệ sinh thái blockchain an toàn phải là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Để phát triển một hệ sinh thái blockchain an toàn và bền vững, ông đề xuất ba chiến lược chính: thiết kế hệ sinh thái bảo mật ngay từ đầu, tăng cường phát hiện sớm và phản ứng nhanh thông qua phối hợp liên ngành, và đảm bảo tuân thủ pháp luật phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là trong chống rửa tiền, bảo vệ dữ liệu và kiểm soát vốn, trong khi hỗ trợ tiêu chuẩn hóa công nghệ và cải cách pháp lý.

Vũ Ngọc Sơn, trưởng phòng nghiên cứu, tư vấn và phát triển công nghệ, hợp tác quốc tế tại NCA, nhấn mạnh kỹ năng logic và toán học mạnh mẽ của Việt Nam, đặc biệt là trong số các kỹ sư, là một lợi thế chính trong an ninh mạng, với các nhà phát triển địa phương được biết đến với sự kiên trì trong việc xác định các lỗ hổng trong các hệ thống blockchain mã nguồn mở.

Ông đã vạch ra bốn trụ cột để thiết lập Việt Nam như một trung tâm bảo mật blockchain, bao gồm một khuôn khổ pháp lý mạnh mẽ, các tiêu chuẩn kỹ thuật mạnh mẽ, một cơ sở nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, và hợp tác quốc tế, đặc biệt là trong chia sẻ thông tin tình báo và phòng chống tội phạm mạng xuyên biên giới.

TP HCM đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến việc cấp sổ hồng cho các hộ nhà ở. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường TP HCM, sau hơn 8 tháng, cơ quan chức năng đã rà soát 176 dự án với 108.170 căn hộ, nhà ở. Trong đó, hơn 87.500 căn đã được tháo gỡ vướng mắc, hoàn tất thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, hay còn gọi là sổ hồng.

Tuy nhiên, vẫn còn 13.134 hồ sơ, khoảng 12%, chưa được xử lý xong do nằm ở những dự án có yếu tố pháp lý phức tạp, liên quan đến tài chính hoặc đang trong quá trình thanh tra. Phần lớn trong số hồ sơ chưa được cấp sổ hồng là những dự án chưa hoàn tất nghĩa vụ tài chính bổ sung, với 8.851 căn tại 22 dự án, chiếm trên 67%. Còn lại là 4.280 căn của 7 dự án đang bị thanh tra.

Tổ công tác tháo gỡ vướng mắc để cấp giấy chứng nhận tại các dự án nhà ở kiến nghị Sở Xây dựng, Sở Tài chính và Trung tâm Chuyển đổi số TP HCM tiếp tục triển khai các đề xuất đã thống nhất nhằm tháo gỡ vướng mắc và cấp sổ hồng cho người mua nhà tại các dự án.

Trong 6 tháng đầu năm, tổng nguồn thu ngân sách từ đất trên địa bàn TP HCM ước đạt hơn 65.319 tỷ đồng, trong đó có hơn 12.720 tỷ đồng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền thuê mặt nước, chuyển nhượng bất động sản. Dự kiến thu thêm 52.599 tỷ đồng từ 9 dự án đã được duyệt giá đất. Năm nay, thành phố đặt mục tiêu thu 72.000 tỷ đồng từ đất.

Việc cấp sổ hồng cho người mua nhà tại các dự án đang là một vấn đề được quan tâm rộng rãi. Nhiều người mua nhà đã phải chờ đợi trong một thời gian dài để nhận được sổ hồng, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở. Sự chậm trễ này không chỉ gây ra những khó khăn cho người mua mà còn ảnh hưởng đến tình hình thị trường bất động sản nói chung.

Để giải quyết vấn đề này, các cơ quan chức năng của TP HCM đã và đang nỗ lực rà soát, xử lý các hồ sơ, dự án vướng mắc. Đồng thời, thành phố cũng đặt ra mục tiêu cụ thể về thu ngân sách từ đất, nhằm thúc đẩy việc cấp sổ hồng và tháo gỡ các vướng mắc pháp lý.

Người mua nhà và các dự án bất động sản đang chờ đợi những chuyển biến tích cực từ các cơ quan chức năng. Việc cấp sổ hồng không chỉ đảm bảo quyền lợi cho người mua mà còn góp phần ổn định và phát triển thị trường bất động sản.

Trong vòng chưa đầy một năm, ngành giải trí Việt Nam đã chứng kiến một loạt vụ việc chấn động liên quan đến các nghệ sĩ và người nổi tiếng vướng vào vòng lao lý, đặc biệt là những trường hợp liên quan đến chất ma túy. Những nghệ sĩ này không chỉ phải đối mặt với hậu quả pháp lý nghiêm trọng mà còn đánh đổi toàn bộ sự nghiệp, hình ảnh và lòng tin từ công chúng – thứ mà họ đã dành nhiều năm để gây dựng.

Rõ ràng, việc sử dụng chất cấm có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, không chỉ đối với bản thân nghệ sĩ mà còn tác động tiêu cực đến xã hội, đặc biệt là đối với các bạn trẻ. Tuy nhiên, nhiều người nổi tiếng vẫn lạc lối và vô tình trở thành gương xấu cho xã hội. Điều này đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của người nổi tiếng trong việc duy trì hình ảnh và tác động tích cực đến xã hội.

Mới đây, vào ngày 23/7, rapper Vũ Xuân Bình (Bình Gold) đã bị phát hiện dương tính với ma túy khi điều khiển ôtô lạng lách, tạt đầu xe khác trên cao tốc Hà Nội – Lào Cai. Đáng nói, chỉ ba ngày sau, rapper Bình Gold tiếp tục sử dụng chất gây nghiện và gây ra vụ cướp taxi. Hành vi của anh ta không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm xấu đi hình ảnh của một nghệ sĩ.

Không chỉ riêng rapper Bình Gold, trước đó, nhiều nghệ sĩ khác như An Tây, ca sĩ Chi Dân, Nguyễn Đỗ Trúc Phương cũng đã bị bắt giữ vì có liên quan tới ma túy. Tuy nhiên, vụ việc gây chấn động mạnh nhất phải kể đến nhà thiết kế Nguyễn Công Trí – một biểu tượng lớn của ngành thời trang Việt. Những trường hợp này cho thấy việc sử dụng ma túy đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng trong ngành giải trí.

Những vụ việc này một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết của việc nâng cao nhận thức về tác hại của chất ma túy và vai trò của pháp luật trong việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Đồng thời, nó cũng đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc kiểm soát và ngăn chặn việc sử dụng chất cấm trong ngành giải trí.

Các nghệ sĩ và người nổi tiếng cần phải nhận thức rõ về trách nhiệm của mình trong việc duy trì hình ảnh và tác động tích cực đến xã hội. Họ cần phải làm gương cho công chúng, đặc biệt là các bạn trẻ, về việc sống lành mạnh và tuân thủ pháp luật. Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần phải có biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, với tiềm năng to lớn về điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydrogen xanh. Tuy nhiên, tiềm năng này vẫn chưa được khai thác hiệu quả do hành lang pháp lý còn phân mảnh và thiếu nhất quán. Điều này đang trở thành rào cản lớn cho việc thu hút vốn đầu tư và phát triển các dự án năng lượng tái tạo trong và ngoài nước.

Theo các đánh giá, Việt Nam có tiềm năng điện mặt trời lên đến 963.000 MW, với số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt là ở các tỉnh miền Trung và miền Nam. Về điện gió, Việt Nam được Ngân hàng Thế giới đánh giá là có tiềm năng điện gió lớn nhất Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước đạt 513.360 MW. Tuy nhiên, việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo này đang gặp phải những thách thức về chính sách và pháp lý.

Một trong những thách thức chính là sự phân tán và chồng chéo của các chính sách năng lượng tái tạo trong nhiều luật khác nhau. Điều này dẫn đến sự thiếu phối hợp liên ngành và tạo ra các rào cản cho việc phát triển năng lượng tái tạo. Các chuyên gia chỉ ra rằng, cơ chế đấu thầu, giá điện, và hợp đồng mua bán điện còn thiếu minh bạch và hay thay đổi, làm tăng rủi ro tài chính cho các nhà đầu tư. Hệ thống truyền tải cũng chưa sẵn sàng để tiếp nhận lượng điện phân tán từ các nguồn tái tạo.

Nhìn ra thế giới, nhiều quốc gia đã ban hành Luật Năng lượng tái tạo từ rất sớm, tạo nên bước ngoặt chiến lược cho quá trình chuyển dịch năng lượng. Luật không chỉ đóng vai trò là công cụ điều tiết thị trường mà còn là lời cam kết dài hạn của Chính phủ với người dân và doanh nghiệp. Để thúc đẩy sự phát triển của năng lượng tái tạo, các chuyên gia cho rằng cần tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo, vừa bảo đảm nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch, vừa thúc đẩy cạnh tranh minh bạch và chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng.

Luật cần đưa ra quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác lập giá theo thị trường có điều tiết, cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng. TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết.

Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cũng khẳng định rằng việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết, giúp giải quyết những bất cập và chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật hiện nay. Việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo không chỉ giải quyết bài toán chính sách mà còn là hiện thực hoá quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng.

Đây cũng là bước đi chiến lược để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, khơi thông dòng vốn quốc tế, tạo dựng hệ sinh thái năng lượng sạch và củng cố vị thế Việt Nam trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu. Việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho năng lượng tái tạo sẽ giúp Việt Nam tận dụng được tiềm năng lớn của mình, đồng thời góp phần vào mục tiêu chuyển đổi năng lượng bền vững và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

TP.HCM – Sau khi mở rộng địa giới hành chính, thành phố đang đối mặt với những thách thức không nhỏ trong công tác quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm. Nguyên nhân chính là do quy mô dân số và nhu cầu tiêu dùng tăng nhanh chóng. Sự phát triển mạnh mẽ của các mô hình kinh doanh mới như hàng nhà làm được quảng cáo trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử đang tạo ra những khoảng trống pháp lý, tiềm ẩn những nguy cơ mất an toàn cho người tiêu dùng.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, đã chỉ ra định hướng và giải pháp để tăng cường quản lý thực phẩm trong một siêu đô thị đang chuyển mình. Theo bà, hàng nhà làm thường là sản phẩm do gia đình sản xuất ở quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu tự cung tự cấp. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm hàng nhà làm hiện nay lại được bán rộng rãi, thậm chí trên toàn quốc, gây ra những phát sinh nhất định về mặt quản lý.

‘Nấu cho vui khác với nấu để kinh doanh’, bà Phong Lan nhấn mạnh. Khi hàng nhà làm được thương mại hóa, thì phải đảm bảo đúng quy định, người mua tự trả tiền cần có sản phẩm an toàn. Bà cũng cho biết, việc tự công bố không có gì khó khăn phức tạp, chủ yếu là xem xét quy trình sản xuất có đảm bảo, nguyên liệu có xuất xứ nguồn gốc rõ ràng, chỉ tiêu an toàn ra sao, kiểm nghiệm sản phẩm… Nếu người mua có thể dò thông tin trên mạng, tìm hiểu thông tin vì người bán đã công khai, có hồ sơ tự công bố thì ít ra cũng đỡ rủi ro hơn là không có thông tin gì về sản phẩm.

Hiện nay, sự khác biệt giữa hàng chính thống và hàng trôi nổi chỉ là hàng chính thống được cơ quan chức năng thẩm định, sau đó được kiểm tra hậu kiểm. Tuy nhiên, với số lượng hồ sơ tự công bố đang quá lớn, trong khi nhân lực còn mỏng nên lượng đi kiểm tra chưa đủ, riêng với thực phẩm nhà làm việc kiểm tra hậu kiểm càng khó vì gần như không có hồ sơ tự công bố.

Sở An toàn thực phẩm TP.HCM sẽ tăng cường kiểm tra hàng không rõ nguồn gốc, vận động người mua và người sản xuất nâng cao ý thức. Bà Phong Lan cũng cho biết, sẽ chú trọng đào tạo, cân đối nhân sự cho khâu an toàn thực phẩm đối với suất ăn công nghiệp, đảm bảo bữa ăn hằng ngày cho công nhân và tập trung vào an toàn thực phẩm gắn liền với du lịch.

Cùng ngày, nhiều người tiêu dùng cũng bày tỏ quan tâm đến vấn đề an toàn thực phẩm, đặc biệt là với các sản phẩm ‘hàng nhà làm’ trôi nổi trên thị trường. Anh N.T., 28 tuổi, chủ quán ăn ở TP.HCM, cho biết, để đảm bảo an toàn thực phẩm, quán ăn của anh phải tuân thủ rất nhiều thủ tục, quy trình kiểm tra khắt khe và được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, anh N.T. cũng bày tỏ rằng, các cơ sở kinh doanh cần phải ý thức được trách nhiệm của mình với cộng đồng, sử dụng nguyên liệu sạch, tuân thủ quy trình chế biến… Mặt khác, phải xử lý thật nghiêm để răn đe nếu cơ sở đó không có giấy an toàn thực phẩm.

Thị trường bất động sản tại TP.HCM và các khu vực lân cận vẫn chưa ghi nhận sự điều chỉnh lớn về giá hay nguồn cung. Nhà đầu tư trong nước và quốc tế vẫn trong trạng thái ‘phòng thủ’ trước những bất ổn và vướng mắc về pháp lý, quy hoạch.

Chia sẻ thông tin về những chuyển động trên thị trường bất động sản mới đây, bà Cao Thị Thanh Hương, Quản lý Cấp cao Bộ phận Nghiên cứu tại Savills Việt Nam cho biết, việc sáp nhập các đơn vị hành chính chưa có tác động thực chất đến giá bất động sản. Thay đổi chủ yếu mới dừng lại ở khía cạnh thống kê hoặc bản đồ hành chính.

Về thực tế thị trường, giá sơ cấp tại TP.HCM vẫn dao động quanh 90 triệu đồng/m2, trong khi các khu vực lân cận như Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) phổ biến ở ngưỡng khoảng 40 triệu đồng/m2. Sự chênh lệch lớn khiến giá trung bình toàn vùng có thể ‘trôi’ nhẹ, nhưng không phản ánh xu hướng giảm tại từng dự án.

Theo bà Hương, việc giá không giảm sâu không chỉ đến từ lực cầu vẫn còn, mà còn do chi phí đầu vào (đặc biệt là giá đất) đang cao và chưa có dấu hiệu điều chỉnh. Các quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 của nhiều địa phương dù đã công bố từ 2022-2024, nhưng sau khi các địa phương sáp nhập, vẫn chưa rõ cơ chế áp dụng có thay đổi hay không.

Ở khía cạnh đầu tư, chuyên gia từ Savills cho rằng, thị trường M&A vẫn trầm lắng. Các nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng giữ ở thế quan sát, chờ tín hiệu cải thiện rõ rệt từ môi trường pháp lý và tiến độ hành chính.

Đáng lưu ý, 2025 là năm có tính chất ‘chuyển tiếp kép’, vừa là năm đầu tiên thực hiện sáp nhập hành chính, vừa là năm cuối của nhiệm kỳ chính quyền hiện tại. Đây là thời điểm bộ máy các địa phương phải sắp xếp lại nhân sự, điều chỉnh tổ chức và phân quyền. Chính điều này dẫn đến hiện tượng hồ sơ tồn đọng nhiều hơn, xử lý chậm hơn, làm ảnh hưởng đến tâm lý thị trường.

Mặc dù giao dịch thị trường hiện chưa sôi động, đại diện Savills vẫn đánh giá phân khúc nhà ở, đặc biệt là nhà ở thương mại và nhà ở xã hội sẽ tiếp tục là mũi nhọn phát triển trong trung và dài hạn. Bởi nhu cầu thực tế là rất lớn, trong khi nguồn cung đang suy giảm suốt 5-6 năm qua do ách tắc pháp lý.

Để gỡ nút thắt này, bà Hương cho rằng, không thể chỉ yêu cầu doanh nghiệp giảm giá, bởi cấu trúc chi phí đầu vào (đất, tài chính, xây dựng, pháp lý…) hiện nay không cho phép điều đó. Thay vào đó, nhà nước cần đóng vai trò mạnh hơn trong việc quy hoạch, mở rộng hạ tầng và hỗ trợ chính sách.

Một giải pháp dài hạn đang được kỳ vọng là việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, theo mô hình tương tự Singapore, cho phép người dân tiếp cận nhà ở xã hội với lãi suất thấp, đồng thời tạo động lực cho doanh nghiệp tham gia thông qua các ưu đãi về đất đai, thuế và tài chính.

Riêng Khu đô thị Thủ Thiêm, nơi từng được kỳ vọng trở thành trung tâm tài chính mới của TP.HCM đang bắt đầu có chuyển động trở lại. Dự án Lotte Eco Smart City là một ví dụ điển hình, sau thời gian dài vướng pháp lý, hiện đã hoàn tất nghĩa vụ tài chính và sẵn sàng triển khai.

Nếu TP.HCM tổ chức thành công các đợt đấu giá đất mới và tháo gỡ được điểm nghẽn pháp lý tại khu vực này, Thủ Thiêm hoàn toàn có thể trở lại đường đua và tạo cú hích cho toàn bộ thị trường phía Đông Thành phố.

Thị trường thực phẩm chức năng (TPCN) hiện đang đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng liên quan đến chất lượng và an toàn. Sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường này đã dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn từ hàng loạt sản phẩm kém chất lượng, giả mạo, không rõ nguồn gốc. Các cơ quan bảo vệ pháp luật đã và đang tiếp tục làm rõ những vấn đề này, cho thấy ‘bóng tối’ ở thị trường TPCN.

Theo thống kê từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), từ đầu năm đến nay, các đơn vị đã xử lý hơn 34.000 vụ vi phạm, bao gồm hơn 8.200 vụ buôn bán hàng cấm, hơn 25.100 vụ gian lận thương mại và hơn 1.100 vụ hàng giả quy mô lớn có liên quan đến mặt hàng TPCN. Gần đây, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã xác định được 12 sản phẩm thực phẩm, dinh dưỡng (sữa dạng bột), có chỉ tiêu chất lượng các chất chính chỉ đạt dưới 70% so với mức công bố, được xác định là hàng giả (về chất lượng).

Hàng loạt sản phẩm được quảng bá rầm rộ với công dụng được ‘thần thánh hóa’ như điều trị ung thư, tăng chiều cao, giảm cân cấp tốc… nhưng qua kết quả kiểm định thì thành phần không hề tương xứng với công bố trước đó. Một số tổ chức, cá nhân còn lợi dụng danh tiếng của người nổi tiếng, KOL, nghệ sĩ để quảng bá sản phẩm sai lệch, biến TPCN thành ‘thuốc chữa bệnh’ mà dường như quên mất rằng, chất lượng thực sự vẫn còn đang bỏ ngỏ sau tờ giấy kiểm định.

Vậy vì sao TPCN giả vẫn còn đất sống dù có không ít biện pháp quản lý? Nguyên nhân đầu tiên xuất phát từ lợi nhuận khổng lồ mà ngành hàng này mang lại. Chỉ cần vài chục nghìn đồng để sản xuất ra một sản phẩm giả, nhưng có thể bán với giá từ vài trăm nghìn đến cả triệu đồng. Sự chênh lệch lợi nhuận quá lớn cùng với chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe đã khiến nhiều đối tượng bất chấp pháp luật, trục lợi trên sức khỏe cộng đồng.

Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân cốt lõi chính là những kẽ hở trong khung pháp lý hiện hành. Thực tế, khung pháp lý hiện nay cho phép tổ chức, cá nhân được phép tự công bố sản phẩm TPCN trước khi đưa ra thị trường. Đây được xem là ‘lỗ hổng lớn’ khi cho phép hàng loạt sản phẩm trôi nổi dễ dàng xuất hiện trên thị trường với hình thức hợp pháp, nhưng chất lượng chưa được kiểm chứng.

Ông Vũ Văn Trung, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, thông tin: ‘Người tiêu dùng phản ánh rất nhiều về các sản phẩm TPCN quảng cáo sai sự thật, công dụng phóng đại, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe mà khi khiếu nại không tìm được ai chịu trách nhiệm. Nguyên nhân sâu xa là do cơ chế tự công bố đã tạo điều kiện để nhiều doanh nghiệp làm ăn chụp giật đưa hàng ra thị trường mà không bị kiểm soát về chất lượng thật sự’.

Các nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội chưa buộc trách nhiệm xác thực nguồn gốc, dẫn đến người tiêu dùng như lạc giữa ‘ma trận’ quảng cáo. Vụ việc ‘sữa giả’ Hofumil Gold Plus, Hapomil lọt vào các cơ sở y tế lớn là một minh chứng. Điều này cho thấy ngay cả hệ thống y tế, bệnh viện – nơi đáng tin tưởng nhất cũng có thể là nơi hàng giả xâm nhập, gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và lòng tin.

Thêm vào đó, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan liên ngành như Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc kiểm soát nội dung quảng cáo, nguồn gốc sản phẩm và xử lý vi phạm vẫn chưa đồng bộ. Điều này dẫn đến nhiều sản phẩm kém chất lượng thoát khỏi vòng kiểm soát.

Là một chuyên gia pháp lý, luật sư Bùi Quang Thu, Đoàn Luật sư Hà Nội, nhìn nhận: Ngoài việc ‘bịt’ kẽ hở pháp lý hiện hành, cần xem xét một cách nghiêm túc trách nhiệm người đứng đầu bộ ngành, chính quyền cơ sở (chịu trách nhiệm về quản lý sản phẩm, an toàn thực phẩm). Làm chặt, làm nghiêm, làm quyết liệt và minh bạch trong xử lý cán bộ có liên quan, cán bộ chịu trách nhiệm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe, quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.

Trước thực trạng trên, Bộ Y tế đang hoàn thiện dự thảo sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP với hàng loạt điểm mới có tính đột phá. Trong đó, điểm đáng chú ý nhất là chuyển từ ‘tự công bố sản phẩm’ sang ‘đăng ký bản công bố’ với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Điều này có nghĩa là trước khi đưa sản phẩm ra thị trường, doanh nghiệp phải cung cấp bằng chứng khoa học về độ an toàn, công dụng và thành phần.

Dự thảo cũng đề xuất tăng mức xử phạt vi phạm hành chính gấp 1,2 – 2 lần hiện hành, đồng thời mở rộng các hành vi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe người dùng. Đặc biệt, các hành vi quảng cáo sai sự thật, lợi dụng uy tín cá nhân để lừa người tiêu dùng cũng sẽ được đưa vào nhóm vi phạm nghiêm trọng cần xử lý nghiêm.

Cùng với đó, cơ quan chức năng cần tăng cường hậu kiểm định kỳ. Các hệ thống truy xuất nguồn gốc như iTrace247, truyxuat.gov.vn cần được phổ biến rộng rãi, buộc doanh nghiệp minh bạch thông tin sản phẩm và quá trình lưu thông.

Ngoài ra, cần rà soát, sửa đổi Luật Quảng cáo và Luật Bảo vệ người tiêu dùng để gắn trách nhiệm pháp lý đối với các nền tảng thương mại điện tử, KOL và người nổi tiếng. Khi người nổi tiếng tiếp tay quảng cáo hàng giả, cần có chế tài mạnh, không chỉ dừng lại ở mức phạt tiền mà nên áp dụng hình thức tạm đình chỉ việc quảng cáo hoặc buộc công khai xin lỗi.

Một điểm đáng chú ý khác là đề xuất sửa đổi cũng nhằm làm rõ và phân biệt rạch ròi giữa các nhóm thực phẩm thông thường với nhóm thực phẩm bổ sung có tính đặc thù và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Người dân cần biết phân biệt rõ thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh, không tin vào quảng cáo ‘giật gân’ và cần kiểm tra kỹ nguồn gốc sản phẩm qua tem truy xuất, mã QR và giấy công bố. Mỗi người tiêu dùng chính là ‘thanh tra tại chỗ’ góp phần làm sạch thị trường.