Thị trường chứng khoán Việt Nam gần đây đang chứng kiến sự dịch chuyển đáng kể trong bối cảnh Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi Luật Thuế Thu nhập cá nhân. Một trong những đề xuất nổi bật là áp dụng mức thuế suất 20% trên thu nhập từ việc bán chứng khoán, sau khi trừ đi giá mua và các chi phí liên quan. Đây không phải là một phương án mới, vì nó đã từng được quy định trong Luật Thuế Thu nhập cá nhân năm 2007. Tuy nhiên, do một số vướng mắc trong quá trình thực thi, từ năm 2015, pháp luật thuế đã chuyển sang áp dụng phương pháp đơn giản hơn, tức là thu thuế 0.1% trên giá trị mỗi lần giao dịch.

Việc áp dụng thuế mới này có thể mang lại nhiều tác động nhất định đến thị trường chứng khoán Việt Nam. Một mặt, đề xuất này nhận được sự ủng hộ từ một số phía vì cho rằng nó sẽ giúp đảm bảo sự công bằng trong thu nhập giữa lĩnh vực chứng khoán và các nguồn thu nhập khác. Mặt khác, không ít chuyên gia và nhà đầu tư tỏ ra lo ngại rằng việc đánh thuế trực tiếp trên lợi nhuận sẽ làm giảm sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư ngắn hạn.

Trong chiến lược phát triển thị trường tài chính, các cơ quan quản lý thường nhấn mạnh rằng thị trường tài chính muốn vững mạnh phải phát triển đồng bộ trên cả hai chân: thị trường tiền tệ và thị trường vốn. Tuy nhiên, thực trạng gần 30 năm xây dựng thị trường vốn Việt Nam vẫn còn hạn chế, trong khi hệ thống ngân hàng thương mại đang gánh vác phần lớn vai trò cung ứng vốn cho nền kinh tế. Tỷ lệ người dân có tài khoản ngân hàng rất cao, nhưng tỷ lệ người dân đầu tư vào chứng khoán vẫn còn khiêm tốn, với khoảng 10 triệu tài khoản chứng khoán, tương đương 10% dân số.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng một yếu tố quan trọng là thói quen và tâm lý của nhà đầu tư cá nhân. Người dân thường ưu tiên gửi tiết kiệm ngân hàng vì tính an toàn và lãi suất ổn định, mà không phải chịu thuế thu nhập cá nhân trên tiền lãi. Nếu chính sách thuế chứng khoán mới được thông qua, mặc dù có thể giúp thị trường chứng khoán Việt Nam tiệm cận gần hơn với các thông lệ quốc tế, nhưng điều này có thể tạo ra sự so sánh không thuận lợi cho thị trường chứng khoán so với kênh tiết kiệm ngân hàng.

Đề xuất áp dụng thuế 20% trên lãi chứng khoán đặt thị trường tài chính Việt Nam trước một ngưỡng cửa lựa chọn quan trọng. Cần phải cân bằng giữa mục tiêu công bằng và mục tiêu phát triển thị trường vốn. Để đạt được điều này, các cơ quan quản lý cần xem xét kỹ lưỡng lộ trình thực hiện và có thể cân nhắc miễn hoặc giảm thuế cho một số sản phẩm tài chính cần khuyến khích, như quỹ đầu tư dài hạn, đặc biệt là quỹ mở trái phiếu.

Tóm lại, việc áp dụng thuế 20% trên lãi chứng khoán không chỉ liên quan đến bài toán thu ngân sách, mà còn là một phép thử đối với tầm nhìn phát triển thị trường tài chính Việt Nam một cách bền vững. Một quyết định thiếu cân bằng có thể khiến thị trường chứng khoán tiếp tục đối mặt với khó khăn trong việc cạnh tranh với kênh ngân hàng, và điều này có thể kéo dài tình trạng thị trường tài chính Việt Nam “đi khập khiễng” với sự quá tải của hệ thống ngân hàng.

VietnamPlus

Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) vừa chính thức công bố Khung Tài chính Bền vững (Sustainable Finance Framework – SFF), đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lộ trình phát triển bền vững của ngân hàng. Khung tài chính này được xây dựng với sự hỗ trợ kỹ thuật từ Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), thành viên của Nhóm Ngân hàng Thế giới (The World Bank Group).

Mới đây, S&P Global Ratings, một tổ chức xếp hạng tín nhiệm toàn cầu, đã đưa ra ý kiến độc lập (SPO) cho SFF của MSB. SFF của MSB được phát triển dựa trên và hoàn toàn phù hợp với các nguyên tắc được ban hành bởi Hiệp hội Thị trường Vốn Quốc tế (ICMA), Hiệp hội Thị trường cho vay (LMA), Hiệp hội Thị trường cho vay châu Á Thái Bình Dương (APLMA) và Hiệp hội Giao dịch và Hợp vốn cho vay (LSTA).

Theo khung tài chính này, nguồn vốn huy động từ mỗi khoản đi vay/trái phiếu xanh, xã hội hoặc bền vững của MSB sẽ được sử dụng để tài trợ hoặc tái tài trợ cho các tài sản và dự án đủ điều kiện thuộc 8 lĩnh vực xanh, 5 mục tiêu xã hội hoặc kết hợp lĩnh vực xanh và xã hội. Điều này giúp thúc đẩy Chương trình Nghị sự 2030 của Liên Hợp quốc, bao gồm 17 mục tiêu Phát triển bền vững (SDG), đồng thời đóng góp vào việc đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, phù hợp với cam kết của Chính phủ Việt Nam.

SFF của MSB được cấu trúc với 4 nội dung cốt lõi, bao gồm lựa chọn các tài sản/dự án có mục đích sử dụng vốn phù hợp với các tiêu chí đủ điều kiện; quy trình đánh giá và lựa chọn tài sản/dự án; cách thức quản lý nguồn vốn huy động; và công tác báo cáo, bao gồm báo cáo phân bổ và báo cáo tác động môi trường.

MSB đặt mục tiêu trọng yếu là phát triển cơ hội mới trong các lĩnh vực xanh như năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng hiệu quả, giao thông vận tải sạch, công trình xanh, quản lý nước và nước thải bền vững, chống biến đổi khí hậu… Bên cạnh đó, các dự án xã hội cũng được chú trọng như tài chính toàn diện, hỗ trợ về y tế, giáo dục, bình đẳng giới và nhà ở có giá phải chăng.

Theo đánh giá của S&P Global Ratings, MSB đang cho thấy những bước đi hiệu quả trong việc tập trung đầu tư vào các hoạt động hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh, góp phần giải quyết các thách thức môi trường cấp bách tại Việt Nam như phát thải khí nhà kính và ô nhiễm.

Một điểm mạnh của MSB là thuộc số ít ngân hàng tại Việt Nam áp dụng các chuẩn tính toán của Hiệp hội Kế toán Carbon trong ngành Tài chính (PCAF) để đo lường lượng khí thải từ hoạt động cho vay thuộc phạm vi 3 (Scope 3 financed emissions). Việc hợp tác với các đối tác tư vấn để tính toán phát thải từ toàn bộ hoạt động của ngân hàng là bước đi tiên phong trên thị trường, thể hiện mức độ cam kết vượt trội của MSB trong việc quản lý rủi ro khí hậu so với thông lệ trong khu vực.

S&P Global Ratings cũng ghi nhận rằng hiện tại SFF của MSB không có điểm yếu trong các hoạt động phát triển bền vững. Đây là cơ sở để MSB nâng cao vị thế và uy tín với các nhà đầu tư quốc tế.

Khung Tài chính Bền vững của MSB không chỉ là công cụ nền tảng huy động vốn mà còn giúp định hướng chiến lược trong hoạt động cấp tín dụng, thúc đẩy ngân hàng và khách hàng cùng hướng tới tăng trưởng xanh, giảm thiểu rủi ro môi trường – xã hội, đồng thời góp phần cân bằng giữa mục tiêu kinh tế và lợi ích cộng đồng.

Trong những năm gần đây, MSB luôn coi phát triển bền vững là một hoạt động trọng tâm của ngân hàng. Về mặt quản trị rủi ro, năm 2023, MSB đã áp dụng Hệ thống Quản lý Môi trường và Xã hội (ESMS) trên toàn bộ danh mục cho vay. ESMS và công tác báo cáo của MSB phù hợp với các quy định pháp lý trong nước và tích hợp các tiêu chuẩn hoạt động quốc tế.

Với việc công bố Khung Tài chính Bền vững, MSB không chỉ tăng cường năng lực huy động vốn xanh – xã hội trên thị trường tài chính trong và ngoài nước mà còn khẳng định vai trò tiên phong trong việc lan tỏa xu thế phát triển bền vững tại Việt Nam, hướng đến hiện thực hóa các mục tiêu quốc gia về tăng trưởng xanh và ứng phó với biến đổi khí hậu.