Hiện tượng người trẻ ngày càng ít ăn các món ăn truyền thống như phở, bún chả… đang trở nên phổ biến ở các thành phố lớn. Trong khi đó, các chuỗi ăn uống ngoại quốc như lẩu băng chuyền, bò nướng lại thu hút đông đảo giới trẻ. Sự chênh lệch này đặt ra câu hỏi về nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi trong thói quen ẩm thực của người trẻ.

Gần đây, tôi có dịp đến một tiệm phở quen trên con phố nhỏ, nơi đã tồn tại gần 30 năm. Quán nổi tiếng với nước dùng ninh xương trong 8 tiếng và miếng nạm gầu ăn một lần là ghiền. Tuy nhiên, sau nhiều lần ngồi ăn, tôi nhận ra một điều kỳ lạ: hầu hết khách ra vào đều ngoài 40. Trong khi đó, các quán trà sữa, quán thức ăn nhanh, gà rán, lẩu băng chuyền… lại chật kín sinh viên, nhân viên văn phòng trẻ hơn.

Một trong những lý do chính dẫn đến sự chênh lệch này là đời sống đô thị, với guồng quay nhanh và sự tiện lợi làm chuẩn mực, khiến bữa sáng trở thành một phần của cuộc đua thời gian. Từ góc độ người bán, nhiều quán phở cũng không còn mặn mà với giới trẻ. Một bác chủ quán nói: ‘Tụi nhỏ lâu thật lâu mới đến ăn, giờ người già mới chịu ngồi lại ăn phở’. Phở, theo cách vận hành của nhiều hàng quán hiện nay, mặc định là món ăn của thế hệ đi trước.

Nhưng điều đáng nói hơn là sự đứt gãy. Phở không chỉ là món ăn, nó còn là biểu tượng. Nếu phở muốn tồn tại không chỉ như một biểu tượng hoài niệm, thì chính những người làm phở nói riêng và các món ăn truyền thống khác cần nhìn nhận lại cách đối thoại với thế hệ mới. Họ cần tìm cách để làm cho các món ăn truyền thống trở nên gần gũi và hấp dẫn hơn với người trẻ, thay vì chỉ phục vụ như một món ăn hoài niệm cho thế hệ đi trước.

Để làm được điều này, các quán phở và các món ăn truyền thống khác cần thay đổi cách tiếp cận và cách phục vụ. Họ có thể bắt đầu bằng việc cập nhật thực đơn, thêm các món ăn mới và thay đổi cách trình bày. Họ cũng cần đầu tư vào việc tạo ra một không gian ăn uống thoải mái và thân thiện, nơi người trẻ có thể thoải mái thưởng thức các món ăn truyền thống.

Ngoài ra, các cơ quan quản lý cũng cần hỗ trợ và khuyến khích các quán ăn truyền thống trong việc đổi mới và cải thiện chất lượng dịch vụ. Truy cập trang web của các cơ quan quản lý để biết thêm thông tin về các chương trình hỗ trợ cho các quán ăn truyền thống.

Cuối cùng, người trẻ cũng cần có tinh thần cởi mở và sẵn sàng thưởng thức các món ăn truyền thống. Họ có thể bắt đầu bằng việc tìm hiểu về lịch sử và văn hóa đằng sau các món ăn, và sau đó đến các quán ăn truyền thống để trải nghiệm. Chỉ khi cả hai bên cùng thay đổi và hỗ trợ lẫn nhau, các món ăn truyền thống mới có thể tiếp tục tồn tại và phát triển trong thời đại mới.

Ẩm thực truyền thống Hàn Quốc đang đứng trước thách thức lớn khi nhiều quán ăn dần biến mất do giá nguyên liệu tăng và thay đổi trong văn hóa ẩm thực. Gần 17 năm phục vụ các món ăn dân dã cho người dân ở thành phố Anyang, bà Park đã buộc phải ngậm ngùi đóng cửa nhà hàng của mình vào tháng 4 vừa qua. Lý do chính dẫn đến quyết định này là chi phí nguyên liệu leo thang, trong khi bà đã có tuổi và không có người kế nghiệp.

Bà Park chia sẻ rằng các món ăn như canh hầm và trứng cuộn của bà luôn được yêu thích trong khu phố. Tuy nhiên, khi giá nguyên liệu tăng, bà không thể tiếp tục tăng giá mà không làm mất lòng khách quen. Bà cũng thừa nhận rằng công việc kinh doanh chưa bao giờ mang lại lợi nhuận lớn. Khi tuổi cao sức yếu, bà không thể gắng gượng làm việc thêm nữa. Dù bà từng nghĩ đến việc giao lại quán cho con gái, nhưng con bà lại không hề muốn tiếp nối nghề gia truyền.

Sự suy giảm của các quán ăn truyền thống Hàn Quốc, đặc biệt là các quán baekban hay ‘cơm nhà’, đang gia tăng đáng kể trong vài năm gần đây. Ngành này đặc biệt chịu ảnh hưởng bởi giá thực phẩm tăng, do ẩm thực Hàn Quốc sử dụng nhiều nguyên liệu đa dạng, dễ bị biến động giá. Cộng thêm nền kinh tế trì trệ và thay đổi trong thói quen ăn uống – bao gồm sự phát triển của ứng dụng giao đồ ăn – khiến các món đơn giản, dễ mang đi ngày càng phổ biến hơn.

Theo Bộ Nông nghiệp, Lương thực và Nông thôn Hàn Quốc, các nhà hàng Hàn Quốc chiếm 41,8% tổng số quán ăn trên toàn quốc năm 2024, giảm từ 45,6% vào năm 2018. Dữ liệu này dựa trên khảo sát 3.196 nhà hàng ở 17 tỉnh, thành từ tháng 8 đến tháng 11 năm ngoái. Tổng số nhà hàng ở Hàn Quốc đạt đỉnh hơn 804.000 vào năm 2020, nhưng giảm còn 795.024 vào năm 2022.

Sự suy giảm của các quán ăn Hàn Quốc còn phản ánh thay đổi về nhân khẩu và văn hóa. Tính đến tháng 5 năm nay, số chủ nhà hàng Hàn Quốc là 410.429 người – giảm 2.233 người so với cùng kỳ năm 2024. Tuổi trung bình của chủ quán ăn Hàn Quốc năm 2024 là 56,2 tuổi, cao hơn mức trung bình ngành là 52,9 tuổi. ‘Giới trẻ ngày nay ngại theo đuổi công việc làm chủ quán ăn truyền thống Hàn Quốc do làm việc vất vả và thời gian dài’, một người trong ngành chia sẻ.

Giá nguyên liệu tăng ảnh hưởng đặc biệt đến các quán ăn Hàn Quốc do thực đơn phong phú. Theo Tập đoàn Thương mại Nông thủy sản Hàn Quốc, tính đến ngày 21/7, giá trung bình 20 kg gạo là 59.641 won (43 USD), tăng 13,4% so với năm ngoái. Bắp cải tăng 44,71% so với tháng trước. Lá mè tăng gần 11%, rau chân vịt tăng gấp đôi.

Dù dịch vụ giao đồ ăn bùng nổ sau đại dịch, các món Hàn Quốc, đặc biệt là món hầm, món trộn, lại khó thích nghi. Chỉ 21,6% quán Hàn Quốc dùng ứng dụng giao đồ ăn, thấp hơn mức trung bình 25,6%. Bà Choi Min-ji, Giám đốc chính sách dịch vụ ăn uống của Bộ Nông nghiệp Hàn Quốc, cho rằng: ‘Việc mở thêm quán baekban không tự động giúp ẩm thực Hàn có sức cạnh tranh hơn. Chúng ta cần hỗ trợ các doanh nghiệp ẩm thực Hàn Quốc mở rộng ra quốc tế, đồng thời có chương trình hỗ trợ các hộ kinh doanh nhỏ duy trì hoạt động’.

Tương lai của ẩm thực truyền thống Hàn Quốc đang là một vấn đề cần được quan tâm. Việc bảo tồn và phát triển ẩm thực truyền thống không chỉ là vấn đề về văn hóa, mà còn là vấn đề về kinh tế và xã hội. Hàn Quốc cần có những giải pháp hiệu quả để bảo vệ và phát triển ẩm thực truyền thống, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành này. Bộ Nông nghiệp, Lương thực và Nông thôn Hàn Quốc đang tích cực nghiên cứu các giải pháp nhằm giúp các doanh nghiệp ẩm thực truyền thống vượt qua khó khăn và tiếp tục phát triển.