Ngày 02/8/1955, Thủ tướng Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành Nghị định số 566/TTg, thành lập Ban Tôn giáo trực thuộc Phủ Thủ tướng. Sự kiện này đánh dấu sự ra đời của ngành quản lý nhà nước về tôn giáo, tiền thân là Ban Tôn giáo Chính phủ. Để ghi nhớ và phát huy vai trò, truyền thống của ngành, ngày 27/5/2005, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 445/QĐ-TTg, công nhận ngày 02/8 hàng năm là ngày truyền thống của ngành quản lý nhà nước về tôn giáo.

Trải qua 70 năm kể từ ngày thành lập, công tác quản lý nhà nước về hoạt động tôn giáo đã có những chuyển biến đáng kể trong đời sống tôn giáo tại Việt Nam. Hoạt động tôn giáo đã tuân thủ pháp luật, phát huy các giá trị tích cực trong đời sống xã hội của người dân. Sự phát triển của ngành quản lý nhà nước về tôn giáo đã góp phần tạo nên một môi trường tôn giáo lành mạnh, ổn định và phù hợp với sự phát triển của xã hội.

Mới đây, vào ngày 01/7/2025, hệ thống chính trị cả nước đã triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh được thành lập từ việc sáp nhập Ban Dân tộc – Tôn giáo thuộc Sở Nội vụ tỉnh Long An và Ban Tôn giáo – Dân tộc thuộc Sở Nội vụ tỉnh Tây Ninh. Sự hình thành của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh nhằm mục đích tăng cường quản lý chặt chẽ các hoạt động tôn giáo trên địa bàn, đồng thời trở thành đầu mối liên lạc giữa các tôn giáo với Nhà nước.

Tỉnh Tây Ninh hiện có 11 tôn giáo, 4 tổ chức tôn giáo, 368 tổ chức tôn giáo trực thuộc, 923 cơ sở tôn giáo với hơn 5.600 chức sắc, hơn 12.000 chức việc và gần 1.277.000 tín đồ, chiếm 39,24% dân số của tỉnh. Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh sẽ tiếp tục phối hợp với các ngành chức năng, chính quyền địa phương để nắm chắc tình hình hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo; hướng dẫn và tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo, chức sắc, chức việc, tín đồ tôn giáo hoạt động theo đúng quy định pháp luật, hiến chương và điều lệ giáo hội.

Trong thời gian tới, Sở sẽ tập trung hướng dẫn Hồi giáo tổ chức Đại hội đại biểu Cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh, nhiệm kỳ 2025-2030 và các lễ trọng của tôn giáo như: Cao Đài Tây Ninh tổ chức Đại lễ Hội Yến Diêu Trì Cung, lễ kỷ niệm Hoằng khai đại đạo; Phật giáo tổ chức khóa An cư kiết hạ, lễ Vu lan báo hiếu; Công giáo, Tin Lành tổ chức lễ Giáng sinh,…

Sở cũng sẽ xem xét, giải quyết kịp thời các hồ sơ liên quan đến nhu cầu hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân tôn giáo theo quy định của pháp luật; tổ chức lớp bồi dưỡng cho cán bộ, công chức làm công tác tín ngưỡng, tôn giáo các cấp trong tỉnh. Đồng thời, tích cực phối hợp với các cấp, các ngành vận động đồng bào tôn giáo, dân tộc tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng ở địa phương.

Trong thập kỷ 2010-2020, hầu hết các tôn giáo lớn trên thế giới đều chứng kiến sự tăng trưởng dân số, tuy nhiên Phật giáo lại là ngoại lệ. Đây là tôn giáo duy nhất ghi nhận sự sụt giảm cả về số lượng tuyệt đối và tỷ lệ tương đối trong dân số toàn cầu. Cụ thể, số lượng Phật tử trên toàn cầu đã giảm từ 343 triệu người vào năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tức giảm 5%. Nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm này có thể được lý giải bằng hai yếu tố chính: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản.

Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử đã giảm 23 triệu người, trong khi tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Sự suy giảm này cũng được ghi nhận tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm tới 98% số Phật tử toàn cầu, với mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự tăng trưởng số lượng Phật tử. Tại Bắc Mỹ, số Phật tử tăng 27% (đạt 5 triệu người), còn châu Âu tăng 26% (đạt 2,5 triệu người). Dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới.

Thái Lan hiện là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới – khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, tuy chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc. Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%).

Tuy nhiên, một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.

Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác, khi người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống.

Thời trang và tôn giáo – sự kết hợp thiêng liêng trong thế giới hiện đại

Từ thời trung cổ, trang phục tôn giáo đã mang tính nghi lễ cao, với màu sắc, chất liệu và hình dáng được mã hóa chặt chẽ. Trang phục của tu sĩ, áo lễ linh mục, khăn trùm đầu của nữ tu… vừa mang ý nghĩa về chức năng, vừa truyền đạt hệ giá trị thiêng liêng.

Trong thế giới thời trang hiện đại, các nhà thiết kế đã lấy cảm hứng từ tôn giáo để tạo ra những bộ sưu tập đặc biệt. Haute Couture Pháp và các thương hiệu xa xỉ Mỹ đã phát triển một hệ thống biểu tượng song song, nơi mỗi bộ sưu tập mang hơi hướng một “nghi lễ trình diễn”. Riccardo Tisci, trong thời kỳ lãnh đạo Givenchy, đã đưa Gothic Công giáo vào thời trang cao cấp với ren đen, mạng che mặt, thánh giá, và bầu không khí nhà nguyện Tây Ban Nha thế kỷ XV.

Jean Paul Gaultier cũng đã khiến thế giới dậy sóng khi đưa hình ảnh Madonna theo cả nghĩa ca sĩ và Đức Mẹ lên sàn diễn. Trong bộ sưu tập Thu – Đông 2007 Couture của Gaultier, áo giáp hiệp sĩ thời Trung Cổ kết hợp với vòng hào quang ánh kim, mạng che mặt như nữ tu sĩ, cùng áo chẽn gợi cảm như một sự hòa trộn giữa sự sùng kính và phản nghịch.

Gần đây, Met Gala 2018 mang chủ đề “Heavenly Bodies” đã trở thành một cơn địa chấn văn hóa. Các nhà mốt từ Pháp, Ý, Mỹ đồng loạt thắp sáng một đêm catwalk bằng hình ảnh của Giáo hoàng, thánh đường, linh mục và nữ tu.

Thom Browne, nhà thiết kế Mỹ nổi tiếng với chủ nghĩa hậu hiện đại, tôn giáo lại hiện lên như một nghi lễ lạnh lùng của sự phục sinh. Những chiếc áo chùng, giày hình cột đá, váy tang trắng với kết cấu điêu khắc, tất cả khiến người xem có cảm giác thời gian và sự yên lặng đều trở thành chất liệu thiết kế.

Hashtag #HeavenCore đã bùng nổ trên Instagram, tràn ngập thánh giá, vầng hào quang, áo tu sĩ biến tấu thành crop top. Gen Z coi trang phục là sự cứu rỗi dưới góc nhìn hậu hiện đại.

Các nhà thiết kế như Dior, Valentino và Dolce & Gabbana đã dựng cả nhà nguyện trong show, biến runway thành giáo đường. Bộ sưu tập Alta Sartoria dành cho nam giới của Dolce & Gabbana cũng mang đến sự kết hợp tuyệt vời giữa đức tin và nghệ thuật thủ công.

Sự trỗi dậy của thời trang hoài cổ đang phản ánh sự tìm kiếm ý nghĩa của Gen Z và Millennials “với sự bấp bênh mà nhiều người trẻ đã trải qua”. Giới thời trang đang theo đuổi “sự khác biệt” trong giới hạn nghiêm ngặt của những chân trời quen thuộc.